بررسي اثر افزايش كارايي مصرف آب بر تغيير الگوي كشت با تاكيد بر اهداف سياستگذاران و زيست محيطي در استان فارس

Studying Impact of Increase in Water Usage Efficiency on Cropping Pattern Change with Emphasis on the Policy Makers and Environmental Objectives in Fars Province

زمينه و هدف: كارايي پايين مصرف آب افزون بر هدر دادن منابع كمياب آب موجب افزايش جريان آب و آلودگي ­هاي زيست­ محيطي نيز مي­شود. تحليل اثر افزايش كارايي مصرف آب مي­ تواند بعنوان ابزاري مطلوب به سياستگذاران ياري رساند. در همين راستا اين مطالعه با هدف تحليل آثار افزايش راندمان آبياري در ميان بهره برداران استان فارس انجام شد. روش بررسي: در اين مطالعه از رهيافت برنامه ريزي چندهدفه استفاده گرديده است. يافته­ ها: نتايج نشان داد كه اثر افزايش راندمان آبياري بر الگوي كشت و اهداف بهره برداران شامل بازده ناخالص و ريسك بازده ناخالص و همچنين اثر آن بر ملاحظات زيست محيطي شامل مصرف آب و كودشيميايي بررسي شد. اشتغال نيز ديگر هدف مورد توجه بود. با توجه به چندبعدي بودن آثار تحت بررسي، از رهيافت برنامه ­ريزي چند هدفي استفاده شد. بحث و نتيجه گيري: تحليل سناريوها نشان داد كه افزايش راندمان آبياري موجب افزايش بازده ناخالص و مصرف كودشيميايي و تنوع در الگوي كشت مي­شود اما مساعدت چنداني به كاهش ريسك بازده ناخالص نمي­كند. همچنين مشخص شد كه افزايش راندمان در منطقه استان فارس موجب افزايش اشتغال نيز نخواهد شد. بطور كلي در افزايش راندمان اگر افزايش بازده ناخالص مورد توجه قرار گيرد بيش از ساير اهداف در جهت منافع جامعه خواهد بود.

Background and Objective: Low water use efficiency, in addition to wasting scarce water resources, also increases water flow and environmental pollution. Analyzing the effect of increasing water use efficiency can be a useful tool for policy makers. This study aimed to analyze the effects of increasing irrigation efficiency among farmers in Fars province. Method: In this study, multi-objective planning approach was used. Findings: Result showed that Impact of increased irrigation efficiency on cropping pattern and producer's objectives including gross margin and risk as well as its impact on environmental aspects including water and chemical fertilizer use was studied. Employment is also another objective. Regarding the multidimensional impacts, multi objective programming was applied. Discussion and Conclusion: Scenario analysis showed that increase in irrigation efficiency increases gross margin, chemical fertilizer use and diversity in cropping plan. However, it failed to incorporate in risk reduction. It was also found that increase in irrigation efficiency dose not increase employment. In general, the society will be benefited from improvement in irrigation efficiency if the increase of gross margin is considered as the main goal.