معدن باريت تلخابوند، شرق بجستان، استان خراسان رضوي: كاني‌شناسي، زمين شيمي عناصر خاكي نادر و بررسي سيال هاي درگير

Talkhabvand barite mine, east of Bajestan, Khorasan Razavi Province: Mineralogy, REE geochemistry and fluids inclusion studies

معدن باريت تلخابوند در شرق بجستان، استان خراسان رضوي، و در شمال غربي بلوك لوت قرار دارد. زمين­ شناسي منطقه شامل سنگ ­هاي دگرگوني ژوراسيك، سنگ آهك، توده ­هاي نفوذي و واحد اسكارني كرتاسه و واحدهاي آتشفشاني ائوسن است. كاني­ سازي باريت به شكل رگه ­اي و با روند بيشتر شمال­ غربي–جنوب ­شرقي همه واحدهاي سنگي منطقه را قطع كرده است. كاني ­ها شامل باريت، كوارتز و كلسيت همراه با مقادير جزئي پيريت­ هاي بيشتر اكسيد شده و گالن و كاني­ هاي ثانويه گوتيت، ليمونيت، كووليت، مالاكيت و آنگلزيت هستند. ناهنجاري مثبت La و Gd و به شدت منفي (Ce (0/5- تا (1/27-) و مقدار Ce/La كمتر از يك (0/05 تا 0/55) نشان مي­دهد كه باريت­ ها در محيط آب دريا تشكيل شده­ اند. البته شواهد صحرايي اين موضوع را رد مي­كند. غني­ شدگي خاكي نادر سبك/عناصر خاكي نادر سنگين (LREE/HREE) در باريت­ ها نشان دهنده وجود يك سيال غني از كلر است. دماي تشكيل كاني هاي مختلف معدن تلخابوند بين 138 تا 390 درجه سانتيگراد است و از محلولي شامل نمك­ هاي NaCl و CaCl2 با درجه شوري بين 7/5 تا 15/8 درصد وزني بوجود آمده­ اند. نتايج نشان ­مي­دهد كه محلو­هاي غني از باريم و سيليس نخست از آب ماگمايي ناشي شده ­اند. افزايش شوري سيال كانه ­دار در مراحل پاياني به دليل اضافه شدن آ ب­هاي حوضه ­اي شور به محيط است. براساس شواهد زمين­شناسي، كاني­ سازي، زمين شيمي اكسيدهاي اصلي و عناصر خاكي نادر و بررسي سيال هاي درگير، كانسار تلخابوند مي­تواند از نوع باريت گرمابي باشد.

Talkhabvand mine is located east of Bajestan, Khorasan Razavi Province, and northwest of Lut Block. Geology of the area includes Jurassic metamorphic rocks, Cretaceous limestone, intrusive rocks, and skarn unit and Eocene volcanic rocks. Barite mineralization as vein, with mainly NW-SE trening has cut all rock units. Minerals consist of barite, quartz and calcite associated with minor oxidized pyrite and galena and secondary minerals such as goethite, limonite, covellite, malachite and anglesite. Positive anomaly of La and Gd, high negative anomaly of Ce (-0.5 to -1.27), and Ce/La <1 (0.05 to 0.55) reveal that barites have formed in marine environment. Although, field evidences reject this issue. LREE/HREE enrichment of barites indicates that the ore-fluid was Cl-rich. Formation temperature of different minerals of Talkhabvand deposit ranges between 138 to 390ºC and is occurred from NaCl-, and CaCl2-bearing fluid with 7.5 to 15.8 wt. % NaCl equivalent salinity. The results indicate that barium- and silica-rich solutions originate from magmatic water. Increasing the salinity of the ore fluid in the final stages is due to the addition of basinal saline waters to the environment. Based on geology, mineralization, geochemistry of major oxides and REE, and fluid inclusion studies, Talkhabvand deposit can be hydrothermal barite.