زمين شيمي و جايگاه ژئوديناميكيِ توالي پوسته ايِ مجموعة افيوليتي شاهيني (شمال باختري كامياران)

(Geochemistry and geodynamic setting of crustal sequence in Shahini ophiolitic complex (NW of Kamyaran

مجموعة افيوليتي شاهيني در شمال ‌باختري كامياران كه حلقة پيوند افيوليت‌هاي كرمانشاه و كردستان است، در راستاي زاگرس و زمين‌درز نئوتتيس، در باختر ايران جاي دارد. اين مجموعه دربردارندة پريدوتيت‌هاي گوشته‌اي و توالي پوسته‌اي است. هارزبورژيت كلينوپيروكسن‌دار و لرزوليت از پريدوتيت‌هاي گوشته‌اي سرپانتيني‌شده‌ هستند. اين سنگ‌ها با دايك‌هاي ميكروگابرويي قطع شده‌اند. توالي پوسته‌اي دربردارندة گابروهاي پگماتيك، ايزوتروپ، دايك‌هاي ميكروگابرويي، بازالت و آذرآوري‌هاي آندزيتي است. توالي رسوبي- آتشفشاني كه دربردارندة راديولاريت، شيل، آهك‌هاي پلاژيك، ماسه‌سنگ و افق‌هاي توفي است، روي بخش بيروني جاي گرفته است. برپاية داده‌هاي زمين‌شيميايي، سنگ‌هاي توالي پوسته‌اي تنوع تركيبي و سرشت توله‌ايتي تا كالك‌آلكالن را نشان مي‌دهند. در نمودارهاي تكتونوماگمايي، اين سنگ‌ها بيشتر در گسترة تركيبي مورب و گاه كمان آتشفشاني جاي گرفته‌اند. غني‌شدگي عنصرهاي LILE، تهي‌‌شدگي نسبي از عنصرهاي HFSE، غني‌شدگي متفاوت عنصرهاي LREE و روند تغييرات خطي عنصرهاي HREE، نشان از پيدايش ماگما در محيط وابسته به كمان و از خاستگاه گوشته‌اي ناهمگن با درجات متفاوتي از ذوب‌بخشي دارد؛ اما كاهش نسبت‌هاي Ce/Th، Th/Yb، La/Nb و Ce/Nb نشان‌دهندة گرايش آنها به محيط‌هاي حد واسط ميان IAB و MORB است. ژرفاي به‌دست‌آمده براي محل ذوب سنگ خاستگاه سنگ‌هاي منطقه برابربا 50 تا 60 كيلومتر برآورد مي‌شود. اين ژرفا نشان‌دهندة ذوب‌بخشي در گوشته لرزوليتي اسپينل‌دار است. ويژگي‌هاي صحرايي و داده‌هاي زمين‌شيميايي نشان‌دهندة پيدايش افيوليت‌ها در يك پهنة اقيانوسي در مرز قاره- اقيانوس در بخش شمالي نئوتتيس است.

The Shahini ophiolitic complex in the west of Iran and northwest of Kamyaran, as a ring connection between the Kermanshah and the Kurdistan ophiolites exposed along the Zagros and the Neotethys suture zone. The complex contains the mantle peridotites and the crustal sequence. The peridotites with cpx-bearing harzburgite and lherzolite are serpentinized and cross cut by isolated diabasic dikes. The crustal sequence consists of pegmatitic and isotropic gabbros, microgabbroic dykes, basalt and pyroclastic andesite. The sedimentary-volcanic sequence is dominated by radiolarite, shale, pelagic limestones, sandstone and tuff horizons covering the extrusive sequence. Based on chemical analyses, the crustal sequence ranges in composition, from tholeiitic to calcalkaline. On the tectonomagmatic diagrams these rocks are mainly plotted on the MORB field and occasionlly, are clustered in the volcanic arc region. The LILE enrichment, slight depletion in HFSE as well as the enrichment of some LREEs along with linear trends of HREE suggest that the parent magma originated in the arc environment from the heterogeneous mantle with varying degrees of partial melting. However, the low ratios of Th/Yb, La/Nb, Ce/Nb and Ce/Th indicate the tendency between the IAB and MORB environments. The depth of partial melting estimated at the depth of 50 to 60 km representing the partial melting of spinel lherzolite mantle. Field relationships and geochemical evidences indicate that the Kamyaran ophiolites formed in oceanic basin in the ocean-continent borders zone in the north portion of the Neotethys Ocean.