ارزيابي تحمل به سرما در منابع ژنتيكي گياهان علوفه‌اي يك‌ساله در اقليم سرد

استفاده از تنوع ژنتيكي در منابع گياهان زراعي يكي از راه‌كارهاي مهم در راستاي كشاورزي پايدار است. به‌منظور شناسايي ژرم‌پلاسم‌هاي علوفه‌اي متحمل به سرما، تعداد 124 توده در قالب 40 گونه و 9 جنس از گياهان علوفه‌اي يك‌ساله حاصل آزمايش‌هاي قبلي از جنس‌هاي شبدر(Trifolium spp)، يونجه يك‌ساله (Medicago spp)، اسپرس (Onobrychis spp)، ماشك (Vicia spp)، شبدر شيرين (Melilotus spp)، لوليوم (Lolium spp)، بروموس (Bromus spp)، خلر (Lathyrus cicero) و فالاريس (Phalaris tuberosa) انتخاب‌شده و در مزرعه پژوهشي ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي جلگه رخ (خراسان رضوي) در قالب آزمايش مقدماتي در سال 1395 مورد ارزيابي قرار گرفتند. در طي استقرار گياه در زمين، صفات درصد رويش بذور در كرت، درصد پوشش سبز سطح كرت در پاييز و بهار، ميزان رشد در پاييز و بهار، ارتفاع گياه در گلدهي و تحمل به سرما ارزيابي گرديد. وجود 68 روز يخبندان و كمينه دماي C° 4/17- نشان از وقوع تنش سرما داشت. نتايج تجزيه واريانس يك‌طرفه نشان داد كه تفاوت معني‌داري ازنظر صفات مورد ارزيابي بين جنس‌ها وجود دارد. جنس‌هاي لوليوم و بروموس از متحمل‌ترين نمونه‌ها در بين باريك برگ‌هاي علوفه‌اي و كل ژرم‌پلاسم‌ها بودند. در لگوم‌هاي علوفه‌اي جنس شبدر شيرين متحمل‌ترين جنس‌ به تنش سرما بود. اگرچه جنس‌هاي ماشك، خلر و شبدر ايراني قادر به تحمل سرما نبودند، ولي با توجه به توليد پوشش سبز مناسب تا قبل از وقوع سرما و حفظ اين پوشش تا بهار سال بعد روي زمين ازنظر كشاورزي حفاظتي مفيد بودند.