تعيين تغييرات مكاني، زماني و ساختار جمعيتي زئوپلانكتون‌هاي درياچه سد بوكان با استفاده از زمين‌آمار

Determination Zooplankton Spatial, Temporal and Population Structure Changes of the Bukan Dam Using Geo-statistics

زمينه و هدف: تحقيق حاضر باهدف بررسي تغييرات مكاني و زماني جمعيت زئوپلانكتون‌هاي درياچه سد بوكان و تهيه نقشه اين‌تغييرات به‌منظور بهره‌برداري‌هاي كشاورزي و شيلاتي انجام گرفت. روش بررسي: نمونه‌برداري از آب درياچه سد در هشت ايستگاه از ابتداي سال 1394 تا پايان آن و با تناوب ماهيانه انجام گرفت. پس از پالايه نمونه‌ها با مش 55 ميكرون، عصاره‌ها با فرمالين 4 درصد تثبيت و با ميكروسكوپ اينورت شمارش گرديد. براي بررسي تغييرات مكاني زئوپلانكتون‌ها و برآورد آن در نقاط نمونه‌برداري نشده درياچه سد، از روش‌ ميان‌يابي زمين‌آماري در محيط GIS و نرم‌افزار GS+ استفاده شد.به‌منظور ارزيابي، مقايسه و انتخاب روش‌ ميان‌يابي مناسب از روش ارزيابي متقابل استفاده گرديد. يافته‌ها: نتيجه برازش يك مدل كروي بر نيم‌تغييرنماي تجربي تعداد زئوپلانكتون‌ها در زمستان نشان مي‌دهد شعاع تأثير اين نيم تغيير نما معادل 7280 متر است. ضريب همبستگي براي مدل برازش داده‌شده برابر 995/0 محاسبه‌شده است. با مقايسه نتايج مقايسه اين روش‌ها، روش كريگينك با داشتن خطاي 53/42- =MAE به‌عنوان مدل مناسب برآورد منطقهاي تراكم زئوپلانكتون‌ها انتخاب و نقشه‌هاي پراكنش آن‌ها در محيط GIS تهيه گرديد. نتيجه‌گيري: بيش‌ترين تراكم جمعيت زئوپلانكتون‌ها در فصل تابستان و كم‌ترين آن در فصل بهار ديده شد. مقادير بيشينه زئوپلانكتون در ابتداي سد است كه تا انتهاي درياچه سد به شكل منظم كاهش مي‌يابد.

Background and Objective: This study was performed to investigate the spatial and temporal changes of the zooplankton population in the Bukan reservoir and to map these variations for agricultural and fisheries exploitation. Method: The samples were taken monthly from eight sampling sites during 2015. The samples were filtered through a 55-micron mesh size filter, fixed by 4% formalin and enumerated by an inverted microscope. Geo-statistics interpolation method in GIS (GS+ software) was used to reveal spatial changes of zooplankton and to estimate it in non-sampled points. The cross validation method was used to evaluate and compare the geostatistical methods. Findings: Spherical model fitness on the empirical semi-variogram of zooplankton density in the winter provided the results that indicated the radius of semi- variogram effect is 7280 m. The correlation coefficient of the fitted model was 0.995. The Kriging method with error of -53.42 was selected as a suitable model for spatial assessment of zooplankton density. Discussion and Conclusion: Most of the zooplankton population is in the summer and the lowest was seen in the spring. The maximum number of zooplanktons at the beginning of the Bukan dam which regularly reduced towards end of the dam.