دستيابي زيستي جيوه در رسوبات خوريات پتروشيمي و جعفري، بندر امام

The Study of Mercury Bio-availability in Sediments of Petrochemical and Ja'fari, Bandar Imam Creeks

زمينه و هدف: باتوجه به تحرك جيوه و سميت بالاي آن و توانايي تجمع آن در زنجيره غذايي، آگاهي از سطوح جيوه در بخش ­هاي مختلف محيط زيستي براي درك و پيش بيني در معرض قرارگيري انساني و ارزيابي خطر اكولوژيكي جيوه ضروري است. پژوهش حاضر با هدف تعيين غلظت كل و دست­يابي زيستي فلز سنگين جيوه در رسوب خورهاي پتروشيمي و جعفري صورت پذيرفت. روش بررسي: تعداد 27 نمونه رسوب از خورهاي پتروشيمي و جعفري برداشت شد. پس از هضم نمونه ­ها، محتوي جيوه آن­ها با استفاده از دستگاه آناليز جيوه اندازه­ گيري شد. استخراج ترتيبي رسوبات با روش BCR انجام شد. يافته ها: داده­هاي غلظت كل جيوه مورد مطالعه در نمونه­ هاي رسوب با حداقل 2/19 ميلي گرم بر ليتر در ايستگاه 2-8 و حداكثر 45/71 ميلي گرم بر ليتر در ايستگاه 1-9 و با ميانگين 9/23 ميلي گرم بر ليتر، نشان مي­ دهد كه رسوبات منطقه نسبت به اين عنصر آلوده است. هم­چنين ميزان جيوه موجود در رسوبات منطقه از حد استانداردهاي بين المللي NOAA بيش­تر بود. فرم هاي شيميايي جيوه با استفاده از روش استخراج ترتيبي در نمونه هاي رسوب نشان داد كه به ترتيب 5/10 درصد، 5/57 درصد، 15/51 درصد، 45/79 درصد جيوه به ترتيب در بخش تبادل پذير، كاهنده، اكساينده و فاز باقي­مانده­ است. بحث و نتيجه­ گيري: بخش اعظم فلز جيوه با بخش غير تبادل ­پذير همراه مي باشد و نمي­تواند تحت شرايط فيزيكوشيميايي حاكم (pH قليايي) بين آب و رسوب مبادله شوند. فلزاتي كه در بخش تبادل­ پذير قرار مي­ گيرند به علت داشتن پيوندهاي الكترواستاتيك ضعيف به ­راحتي تحت تأثير فرايندهاي تبادل يوني(جذب/ واجذب) قرار مي گيرند. مقادير بالاي جيوه­ي به ايستگاه­ هاي نزديك به خروجي پساب واحد كلروآلكالي تعلق داشت كه با افزايش فاصله از اين ايستگاه ­ها ، مقدار جيوه كل در رسوبات نسبت به مناطق نزديك به ساحل، كاهش مي ­يابد. بنابراين جيوه­ ي تجمع يافته در رسوبات نزديك به ساحل، از اين منابع منشا گرفته و سطح آلودگي فلز سنگين جيوه در رسوبات به شدت وابسته به اين منابع است.

Background and Objective: Due to high mobility and toxicity of mercury in environment and also high accumulation of mercury in food chain, it is important to understand and predict human exposure and ecological risk assessment of mercury. The purpose of this study was to investigate the total concentration of mercury and its bio-availability in sediment of Petrochemical and Ja'fari creeks. Method: In the present study, 27 sediment samples were collected from the sampling sites. Digestion was employed in sample digestion followed by analysis using MOOPAM. Samples were analyzed and determined for mercury concentrations by Mercury Analyzer model VM-3000 MERCURY VAPOR MONITOR. Sediments were further investigated for mercury fractions using a three step sequential extraction procedure of BCR. Results: The concentrations of THg in sediment samples with a minimum of 2.19 and maximum of 45.71 and average of 23.9 milligram per liter show that area is contaminated with mercury according to the National Oceanographic and Atmospheric Administration standard. Discussion and Conclusion: The sequential extraction procedure showed that most Hg in the sediments was largely bound in exchangeable phases. Therefore it can't be exchanged between water and sediment under the physicochemical conditions with alkaline pH. The mercury which bound to exchangeable phase can easily desorb and adsorb by sediments. High content of mercury was in station close to chloral alkaline factory and with distance, Hg concentration was decreased.