واكاوي هم‌ديدي-دوركاوي رخداد توفان گرد و خاك استان هرمزگان (آذرماه 1395)

Synoptic-Remote Sensing Analysis of Dust Storm Hormozgan Province (November 2016)

زمينه و هدف: پديده گرد و غبار از جمله تغييرات اقليمي و پيامدهاي زيست محيطي نامطلوبي است كه در چند سال اخير از سيرطبيعي خود خارج شده و شاهد تعدد وقوع آن در منطقه خاورميانه مي باشيم. هدف از اين پژوهش بررسي هم‌ديدي و دوركاوي توفان گرد و خاك استان هرمزگان مي باشد. روش بررسي: با روش تركيبي همديد- دوركاوي، شرايط موثر بر توفان گرد و خاك در استان هرمزگان در آذرماه 1395بررسي شده‌ است. يافته ها: پس از بررسي ديد افقي و سمت و سرعت باد در ايستگاه‌هاي سطح زمين، داده‌هاي بازكاوي سطوح مختلف اتمسفر از سايت سازمان ملي اقيانوسي و جوي (نوا) اخذ و به منظور بررسي شرايط همديد و ترسيم نقشه‌هاي سطح زمين و سطوح فوقاني در محيط نرم‌افزار گردس استفاده شد. در ادامه با استفاده از تصاوير ماهواره موديس(آكوا) پديده گرد و غبار آشكار سازي شد. بحث و نتيجه گيري: در شرايطي كه فرابار سيبري جهت غربي‌تر پيدا كند، نفوذ و گسترش زبانه‌هاي آن به سمت جنوب ايران باعث تضاد حرارتي حدود 35 درجه سلسيوس شده و افزايش گراديان فشار را بين مناطق شمال شرقي و جنوب ايران به دنبال دارد. بادهاي برخاسته از فرابار سيبري به دليل عبور از روي چشمه هاي گرد و غبار (شرق و مركز ايران و بيابان هاي اطراف استان هرمزگان) سبب گرديده كه گرد و خاك از روي مناطق مذكور برخاسته و وارد استان هرمزگان گردد. تصاوير دوركاوي، مسير حركت گرد و خاك را منطبق بر جريان هوا در منطقه تاييد مي كند و نشان مي دهد كه حتي اين پديده به درياي عمان و خليج فارس كشيده شده است.

Background and Purpose: The phenomenon of dust is one of the unfavorable climatic changes and environmental consequences that have come out of our natural course in the last few years and we are witnessing the multiplicity of its occurrence in the Middle East region. The purpose of this study is synoptic investigation and remote sensing of Hormozgan dust phenomenon. Materials and Methods: With the combined method of synoptic - remote sensing investigations, the conditions affecting the dust storm in Hormozgan province in November 2016 have been studied. Results: After investigating the horizontal visibility and wind direction and speed at ground level stations, the atmospheric surface re-analysis data were obtained from the National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) and they were used to investigate synoptic conditions and draw surface and upper levels weather maps in the Grads software. The dust was then detected using Modis satellite images (Aqua). Discussion and Conclusions: Under conditions where the Siberian high pressure is inclined to the west, the penetration and expansion of its tabs to the south of Iran causes a thermal contrast of about 35 degrees Celsius and increases the pressure gradient between the northeastern and southern regions of Iran. The winds caused by the Siberian high pressure due to passing over the dust sources (east and center of Iran and the deserts around Hormozgan province) cause the dust to rise from the mentioned areas and enter Hormozgan province. Remote sensing images confirm the direction of dust movement according to the airflow in the region and show that even this phenomenon has extended to the Oman Sea and the Persian Gulf.