تأثير واحدهاي رسوبي در تركيب و كيفيّت آب: مثالي از حوضه آبريز كارده، شمال شرق مشهد، ايران

كارده يكي از مهمترين حوضه­هاي آبريز در استان خراسان رضوي است كه در شمال شرق شهرستان مشهد قرار دارد و تأمين كننده قسمتي از آب شرب و كشاورزي منطقه محسوب مي‌گردد. بخش عمده منطقه توسط سازندهاي كربناته مزدوران و سيليسي آواري شوريجه و بخش كمتر توسط رسوبات نئوژن و عهد حاضر پوشيده شده است. هدف اصلي اين پژوهش، مطالعه كيفيّت آب‌هاي سطحي و تأثير سنگ شناسي منطقه بر آن است. بر اساس آناليزهاي نمونه‌هاي سنگي واحدهاي كربناته، سيليسي آواري و تبخيري، منشأ احتمالي افزايش غلظت كاتيون‌هاي كلسيم، منيزيم، آهن، سديم، آلومينيم و همچنين آنيون‌هاي سولفات و بيكربنات محسوب مي‌گردند. بر اساس نتايج حاصل از مطالعات انجام شده و مطابقت آنها با استاندارهاي بهداشت جهاني و ايران و استفاده از نمودارهاي شولر، ويلكاكس و پاپير، وجود مقدار ‌يون‌هاي كلسيم، منيزيم، سديم، پتاسيم، كلر و سولفات و همچنين ميزان اسيديته، مواد جامد محلول در آب و سختي كل، سبب گرديده كه آب حوضه آبريز كارده به دليل خورندگي و رسوب‌گذار بودن جهت مصارف صنعتي مناسب نباشد. همچنين برخي نمونه‌هاي آبي، گرچه از نظر وجود كاتيون‌هاي سديم و منيزيم و آنيون سولفات خوب تا قابل قبول بوده، اما به دليل وجود TDS و TH بالا از نظر شرب انساني نامناسب هستند. از سويي، عمده آب‌هاي حوضه آبريز كارده داراي كيفيّت خوبي بوده و به طور عمده سولفات و كلسيم ‌يون‌هاي غالب محسوب مي‌گردند. لذا نوع آب به طور عمده سولفاته كلسيك است. در نهايت عمده نمونه‌هاي آب حوضه آبريز كارده در كلاس C2S1 طبقه‌بندي شده كه جهت استفاده كشاورزي مناسب هستند.

Kardeh catchment is a part of the Kopet-Dagh zone and contains a variety of lithological composition. Mozduran and Shurijeh formations, Neogene and recent deposits form most of the outcrops in this area (Nabavieh, 1998). In this study, considering the importance of Kardeh catchment area as sources of water for the underground and surface water resources for drinking in the west of Mashhad, we have analyzed water samples from each sub-catchment and conducted chemical analysis of rocks. The impact of harmful elements in the river water, resulted from lithological erosion, in this basin are discussed. The water quality of the river in terms of agricultural use, drinking, and industry usage is also investigated (Li & Zhang, 2008; Han et al, 2010).