تحليل رخساره‌اي، ويژگيهاي دياژنتيكي و شرايط محيطي سازند زاكين در بخش مركزي خليج‌فارس

نهشته‌هاي آواري پالئوزوئيك به ويژه سازندهاي زاكين و فراقان در برخي موقعيت‌هاي ورقه عربي، ايجاد مخازن هيدروكربوري نموده است ولي استعداد مخزني اين سازندها در بخش مركزي خليج فارس و شمال اين صفحه تاكنون مطالعه‌ نشده است. در اين تحقيق نهشته‌هاي سازند زاكين با سن دونين (ژيوسين تا فامنين) براي اولين بار در بخش مركزي خليج­فارس به طور كامل در يك چاه اكتشافي مورد بررسي قرار گرفت. اين برش بر روي صفحه عربي قرار دارد و داراي بيش­ترين ضخامت گزارش شده از سازند زاكين است. مطالعه اين سازند با استفاده از مقاطع­نازك تهيه شده از خرده‌هاي حفاري صورت گرفته است و بر اساس مشخصات سنگ‌شناسي بخش‌هاي آواري (پتروفاسيس‌ها) و بخش كربناته (ريزرخساره‌ها) و پديده‌هاي دياژنزي، شرايط محيط رسوبي آن­ها بازسازي شده است. بررسي‌هاي سنگ‌شناسي مويد حضور پتروفاسيس‌هاي كوارتز‌آرنايت، ساب‌آركوز، آركوز، سيلتستون، رس‌سنگ و گلسنگ و ريزرخساره‌ گلسنگ آهكي است. بر اساس مشخصات رسوب‌شناسي و روند نگار گاما، سازند زاكين در يك محيط دريايي كم عمق آواري شامل سه زيرمحيط دشت ساحلي، ساحلي و تبديل تدريجي دور از ساحل نهشته شده است. مهم­ترين پديده‌هاي دياژنتيكي در اين سازند شامل فشردگي، سيماني‌شدن، سريسيتي‌شدن، جانشيني، نوشكلي و دگرساني فلدسپارها مي‌باشد. تنوع سنگ‌شناسي و تغييرات محيطي اين سازند، شرايط مناسبي جهت مطالعات امكان‌سنجي مخازن هيدروكربوري را ايجاد نموده است.

The clastics Paleozoic Era deposits especially the Zakeen and Faraghan formations in some locations of the Arabian Plate host hydrocarbon reservoirs, but reservoir potential of these formations has never studied in north of this plate and the central part of Persian Gulf. The Zakeen Formation (Givetian to Famennian) completely studied for the first time in one exploration well in the Persian Gulf Basin. Studied section is located on the north-east of the Arabian Plate and is the thickest reported section of the Zakeen Formation. It rest unconformably on Sarchahan Formation (Silurian) and it is coverd by clastics of the Faraghan Formation (Lower Permian). This study has investigated petrofacies and microfacies, diagenetic properties and depositional environments of the Zakeen Formation by studying thin sections prepared from cuttings in one well in the central part of Persian Gulf. Results show that the Zakeen Formation is composed of quartz arenite, sub-arkose, arkose, siltstone, claystone, mudstone petrofacies and carbonate mudstone microfacies. Based on sedimentary propertiesand Palynofacies results, the Zakeen Formation was deposited on clastic shallow marine environment consists of beach plain, shoreface and offshore sub-environments. Main diagenetic processes include compaction, cementation (silisic, carbonate, pyrite and iron oxide), feldspar alteration, sericitization, neomorphism and dolomitization. Heterogeneity of the Zakeen lithology and variety of environmental conditions and diagenetic features created favorable conditions for reservoir feasibility studies.