نگاهي به دو مقوله‌ي تقليل و برآيش در شيمي: بررسي و نقدِ آراي آلكس مانافو

اخيراً در مطبوعاتِ فلسفه‌ي علم موضوعي تحت عنوان «فلسفه‌ي شيمي» به چشم مي‌خورد. يكي از مسائلي كه تحت اين مقوله درباره‌ي آن صحبت مي‌شود موضوع برآيش و اهميت علم شيمي و جايگاه آن در روشن‌سازي اين موضوع است. علاوه بر موضوع برآيش ، مسئله‌ي تقليل هم در شيمي محل بحث است. اهميت اين دو مسئله در شاخه‌هاي مختلف علوم ، ازجمله شيمي، ازآنجاست كه استقلال (نسبي) اين علوم، با اين دو مفهوم گره‌خورده است. در اين مقاله بعد ارائه‌ي يك چهارچوبِ مفهومي، به‌نقد و بررسي آراي آلكس مانافو در مورد اهميت علمِ شيمي در مطالعه موضوعِ تقليل و برآيش در شيمي مي‌پردازيم. مانافو با استدلالي قصد دارد نقش ويژه‌اي به علم شيمي در رابطه بامطالعه‌ي موضوع برآيش و تقليل ببخشد. در ضمنِ نقد محتوي اين استدلال، تمايزي بينِ مفهوم «پيچيده گي وجودشناسانه» و «پيچيده گي هستي شناسانه» ارائه مي دهيم. سپس نشان مي دهيم خلط بين اين دو مفهوم، موجباتِ شكل گيري مغالطه‌اي شده كه دامنگيرِ مانافو در روند استدلالش شده است.