بررسي تنوع و گروه‌بندي تعدادي از لاين‌هاي جو با استفاده از خصوصيات فيزيولوژيكي و مورفولوژيكي

Investigation of Diversity and Classification of Some Barley Lines using Physiological and Morphological Characteristics

جو (Hordeum vulgare L.) به‌عنوان يكي از محصولات اصلي زراعي در اقتصاد كشور حائز اهميت است. تنوع ژنتيكي و ارزيابي آن ركن اصلي به­نژادي گياهي بوده و آگاهي از تنوع ژنتيكي در انتخاب والدين در برنامه­هاي اصلاحي مؤثر است. اين مطالعه با هدف ارزيابي خصوصيات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي و گروه ­بندي 18 ژنوتيپ جو، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي و در چهار تكرار انجام گرديد. نتايج حاصل از آماره ­هاي توصيفي بيانگر وجود دامنه تنوع وسيعي براي اكثر صفات بوده است. از بين صفات مورد مطالعه، صفت عملكرد دانه با انحراف استاندارد 06/614 بيشترين مقدار پراكندگي را دارا بود. همچنين صفات وزن هكتوليتر و عملكرد دانه به ترتيب با 58/0 و 88/8 بيشترين ضريب تغييرات را به خود اختصاص دادند. تجزيه واريانس چندمتغيره و تك­ متغيره نشان داد كه از نظر اكثر صفات مورفو-فيزيولوژيك تنوع ژنتيكي قابل ملاحظه ­اي بين ژنوتيپ­ هاي مورد بررسي در سطح احتمال يك درصد وجود دارد (P<1%). گروه­بندي لاين­هاي جو با استفاده از ويژگي ­هاي مورفولوژيك و فيزيولوژيك آنها را در 3 گروه مجزا قرار داد. در اين مطالعه گروه­بندي ژنوتيپ­ها بر اساس صفات مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي با همديگر مطابقت نداشتند. نتايج نشان داد كه در ميان ژنوتيپ­ هاي مورد بررسي، لاين شماره 3 با طول پدانكل (cm18/7)، وزن هزاردانه (gr2/42)، عملكرد دانه (Kg/h5/5172)، درصد ماده خشك (3/31 درصد)، وزن تر اوليه (gr463/0)، وزن تورژسانس (gr717/0) و محتواي نسبي آب برگ (82/58 درصد) بالا نسبت به ارقام شاهد و همچنين دارا بودن ساير ويژگي­ ها در حدواسط ژنوتيپ­ ها مي­ تواند پس از گذراندن ساير مراحل از قبيل آزمايشات ناحيه­ اي عملكرد، به ­عنوان رقم در شرايط اقليم نيمه گرمسير ديم كشور مدنظر قرار گيرد.

Barley (Hordeum vulgare L.) as one of the main crops is important economically for Iran. Genetic diversity and it`s evaluation is foundation of plant breeding projects. Awareness about genetic variation is effective in selection of parental lines for future breeding programs. This study was aimed to evaluate both morphological and physiological characteristics followed by classification of 18 barley inbred lines based on RCBD design with four replications. Results of descriptive statistics revealed vast range of variation for most of studied traits. Among studied traits, seed yield with standard deviation of 614.06 possessed maximum divergent. Also, hectoliter weight and grain yield had the lowest and the highest coefficients of variation values of 0.58 and 8.88, respectively. Univariate and multivariate analysis of variance depicted remarkable genetic variation among studied genotypes based on morphological and physiological traits. Classification of studied barley genotypes using both types of inspected traits could classify them in 3 separate groups. In this research, there was not any coincidence between two types of classifications. This is resulted that line number 3 with high pedanclean length (7.18 cm), 1000 kernel weight (42.2 gr), yield (5172.5 kgh-1), dry matter percentage (31.3 %), fresh weight (0.463 gr), turgusens weight (0.717 gr), relative water content (58.82 %) and also another moderate characteristics could considerable as promising one for arid and semi-arid region after regional field trials.