تاثير سطوح مختلف تنش خشكي بر برخي صفات فيزيولوژيك و كلروفيل فلورسانس ژنوتيپ‌هاي لوبيا (Phaseolus vulgaris L.)

The Effect of Different Levels of Drought Stress on some Physiological Traits and Chlorophyll Fluorescence of Bean Genotypes (Phaseolus Vulgaris L.)

از آنجائي­كه خشكي به عنوان يكي ازمهم‌ترين عوامل محدود‌كننده رشد و توليد گياهان زراعي شناخته شده است. شناسايي ژنوتيپ‌هاي متحمل به تنش خشكي امري ضروري مي‌باشد. براين اساس پژوهش حاضر با هدف ارزيابي تحمل ژنوتيپ‌هاي لوبيا و تاثير سطوح مختلف تنش خشكي بر برخي از صفات فيزيولوژيك و كلروفيل فلورسانس آن‌ها به سطوح مختلف تنش خشكي صورت پذيرفت. اين پژوهش با كشت بذور لوبيا در آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي و اعمال تنش خشكي در سطوح (100%، 75%، 50% و 25% ظرفيت زراعي) در گلخانه پژوهشي دانشگاه تهران انجام شد. با توجه به نتايج به دست آمده اعمال تنش شديد سبب كاهش محتواي آب نسبي برگ گرديد ولي به محتواي نشت الكتروليت و دماي برگ نمونه‌ها افزوده شد. از طرفي ميزان سبزينگي برگ، Fm، Fv، Fv/Fm با اعمال تنش ملايم نسبت به شاهد (%75 ظرفيت زراعي) افزايش يافت ولي با اعمال تنش‌هاي شديد كاهش چشمگير اين صفات مشاهده شد. همچنين ميزان F0 در تنش‌هاي شديد افزايش يافت. در اين ميان بيشترين ميزان سبزينگي برگ، Fv/Fm، Fm و Fv و همچنين كمترين ميزان دماي برگ و محتواي نشت الكتروليت در تمامي سطوح تنش به ترتيب به ژنوتيپ‌هاي COS-16 و D81083 مربوط بود. بر اين اساس ژنوتيپ‌هاي COS-16 و D81083 به ترتيب به­عنوان ژنوتيپ‌هاي متحمل و نيمه‌متحمل به تنش خشكي شناخته شدند. همچنين، نتايج نشان داد كه تنش خشكي تاثرات سوئي بر ژنوتيپ‌هاي لوبيا اعمال نموده ولي ميزان اين خسارات با توجه به تفاوت ژنوتيپ‌ها متفاوت مي‌باشد.

Due to the fact that drought is known as one of the most important factors limiting the growth and production of crops, identification of tolerant drought stress genotypes is essential. The present study was conducted to evaluate the tolerance of bean genotypes and the effects of different levels of drought stress on some of their physiological traits and their chlorophyll fluorescence to different levels of drought stress. This study was carried out in a factorial experiment using randomized complete block design with drought stress (100%, 75%, 50% and 25% field capacity) in a research greenhouse in university of Tehran. According to the results, applying severe stress caused a decrease in the relative water content of the leaves, but the content of the electrolyte leakage and the leaf temperature of the samples were increased. On the other hand, leaves vegetation, Fm, Fv, Fv/Fm increased with gentle stress compared to control (75% capacity), but severe stresses showed a significant decrease in these traits. Also, F0 increased in severe stresses. The highest leaf vegetation, Fv/Fm, Fm and Fv, as well as the lowest leaf temperature and electrolyte leakage content were related to COS-16 and D81083 genotypes at all levels of stress, respectively. Accordingly, COS-16 and D81083 genotypes were recognized as tolerant and semi-tolerant genotypes for drought stress. Also, the results showed that drought stress had a negative effect on bean genotypes, but the magnitude of these damages was different due to differences in genotypes.