بررسي مقايسه اي ريخت سنجي هندسي جمعيت هاي سياه ماهي (Capoeta fusca) در حوضه هاي كوير و هريرود

Comparative geometric morphometric study of Capoeta fusca populations in Kavir and Harirud basins

كمي سازي ويژگي هاي ريختي شكل بدن جمعيت هاي مختلف ماهيان سبب شناسايي بهتر آنها مي شود و درك بهتري از تاريخچه تكاملي جمعيت هاي گوناگون آن را ارايه مي كند. از اين رو، اين پژوهش با هدف بررسي ويژگي ريخت شناسي جمعيت هاي سياه ماهي (Capoeta fusca) در آب هاي داخلي ايران با استفاده از روش ريخت سنجي هندسي به اجرا در آمد. براي اين منظور تعداد 122 نمونه سياه ماهي از سه رودخانه اميرآباد، كال شور و تبارك نمونه برداري شد. از نيم رخ چپ بدن ماهي ها عكس برداري شد و روي تصاوير دو بعدي حاصل به منظور استخراج داده هاي شكل بدن روش ريخت سنجي هندسي، با استفاده از نرم افزار TpsDig2 تعداد 15 لندمارك تعريف و رقومي شد. داده هاي لندمارك پس از تحليل پروكراست با استفاده از روش هاي آماري چندمتغيره تجزيه به مولفه هاي اصلي (PCA)، آناليز متغيرهاي كانوني (CVA) و آناليز خوشه اي(CA) تحليل شدند و الگوهاي تغيير شكل هر جمعيت نسبت به شكل ميانگين كل جمعيت ها در شبكه تغيير شكل مصورسازي شد. مطابق نتايج تجزيه به مولفه هاي اصلي، شش مولفه اول بالاتر از نقطه برش جوليف قرار داشتند و در مجموع 79/37 درصد واريانس را به خود اختصاص دادند. بيشترين واريانس مربوط به تغييرات اندازه سر، ارتفاع بدن، جايگاه باله پشتي و مخرجي، طول قاعده باله پشتي و اندازه طول ساقه دمي بود. نتايج تجزيه به مولفه هاي اصلي و كليه نتايج تحليل همبستگي كانوني صفات شمارشي نشان داد كه جمعيت ها با يكديگر اختلاف معني دار دارند(p<0.0001). تحليل خوشه اينيز جمعيت رودخانه كال شور را در گروهي جداگانه نسبت به دو جمعيت رودخانه هاي اميرآباد و تبارك قرار داد.

Quantifying morphological characteristics of body shape in fishes can help their correct identification as well as understanding of evolutionary history of their different populations. Hence, this study was aimed to compare the morphological characteristics of different population of siahmahi (Capoeta fusca) in inland-water of Iran using geometric morphometric method (GM). In total 122 specimens of Capoeta fusca were collected from three rivers Amirabad, Kalshur, Tabarak. Then, the lateral surface of their left side photographed and seventeen landmark-points defined and digitized using TpsDig2 software to extract body shape data in geometric morphometry. The coordinate data after GPA superimposing, analyzed using principal component analysis (PCA), canonical variate analysis (CVA) and cluster analysis (CA) and body shape pattern of every population was visualized in relation to consensus shape of total populations. Based on the PCA, six factors were above the Joliff line and accounted for more than 79.37% of the variance. The highest variances were related to the head size, body depth, dorsal and anal fin position, dorsal fin base length and caudal peduncle length. The CVA and PCA morphometric of Capoeta fusca indicated that the three populations of Kalshur, Amirabad and Tabarak have meaningful differences and they are separated from each other (p<0.0001). The cluster analysis has also isolated the population of Kalshur from the populations of Amirabad and Tabarak.