بررسي همديدي موج گرماي آوريل 2008 ايران

Investigating the Synoptic of Heat Wave in Iran in April 2008

در اين تحقيق به شناسايي و علت وقوع موج گرماي آوريل 2008 به عنوان يكي از فراگيرترين امواج گرمايي در ايران پرداخته مي‌شود. از آنجائي كه شناخت عميق چنين پديده هايي فقط با استفاده از داده هاي زميني امكان‌پذير نمي‌باشد، لذا بررسي شرايط همديدي و عوامل مؤثر جوي بيش از بيش ضروري است. جهت مطالعه همديدي چگونگي رخداد موج گرماي موردنظر، داده‌هاي بازكاوي شده ارتفاع ژئوپتانسيل، فشار سطح دريا، دماي هوا و همچنين مؤلفه نصف‌النهاري و مداري باد در سطوح مختلف با قدرت تفكيك 2/5 در 2/5 درجه اخذ گرديد و در گام بعد، نقشه هاي ميانگين و آنومالي فشار و ارتفاع ژئوپتانسيلي در ترازهاي مختلف، فرارفت هواي گرم و نقشه‌‌ي ضخامت با استفاده از نرم افزار GrADS رسم شد. نتايج بررسي همديدي نشان داد كه وجود كم‌فشار حرارتي در سطح زمين و استيلاي پرفشار جنب حاره عامل اصلي اين موج گرما بوده است. شكل‌گيري مركز كم‌فشار حرارتي در تراز پاييني جو بر روي سودان و گسترش زبانه هاي آن از سمت جنوب و جنوب غربي بر روي ايران، باعث مكش هواي گرم و خشك مناطق بياباني مانند عربستان و عراق به سمت ايران مي شود. از طرفي پرفشار جنب حاره كه از نوع هسته گرم مي باشد، وقتي در سطوح مياني تروپوسفر شكل مي‌گيرد بر اثر فرونشيني هوا در داخل آن، دما به مقدار زيادي افزايش مي يابد. در نتيجه اين شرايط انباشت گرما شكل مي‌گيرد و تداوم آن براي چند روز موجب شكل گيري موج گرماي طولاني مدت با دماي بالا مي شود.

In this research, we attempted to identify the cause for occurrence of the heat wave in April 2008 as one of the most significant and most comprehensive heat waves. Since deep recognition of such phenomena is not possible only by ground data, so, it is necessary to study synoptic conditions and effective atmospheric factors more than before. To study synoptic of how the heat wave occurs, the geopotential height, sea level pressure, air temperature, as well as the meridian and orbital component of the wind data at various levels with a resolution of 2.5 to 2.5 degrees, were obtained and the mean maps and anomalies of geopotential pressure and height at different levels, hot air flow and thickness map were plotted using GrADS software. The synoptic results showed that the existence of thermal low pressure in sea level and settlement of the subtropical high pressure was a major cause of this heat wave. The formation of a thermal low pressure center in the lower level of the atmosphere, on Sudan and the expansion from the south and southwest on Iran, causes the hot and dry weather of the desert areas, such as Saudi Arabia and Iraq move towards Iran. On the other hand the subtropical high pressure with hot core, when formed at the intermediate levels of the troposphere, causes a considerable increase in temperature due to air subsidence inside it.