پديد آورندگان :
قوچاني، محيا دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود - گروه تحقيقاتي تصميم گيري هوشمندانه، شاهرود، ايران , ناجي، محمد دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود - دانشكده فني مهندسي، شاهرود، ايران , دربانيان، مجتبي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شاهرود - گروه تحقيقاتي تصميم گيري هوشمندانه، شاهرود، ايران
كليدواژه :
ارزيابي ريسك , آتش‌سوزي , بحران زلزله , پوشش ضد حريق
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: زلزله مي تواند سر منشأ بسياري از سوانح ثانويه باشد. از اين ميان آتش سوزي يكي از مهم ترين نمودهاي مخاطرات ثانويه پس از زلزله محسوب مي گردد. آتش سوزي پس از زلزله در نواحي شهري در مواردي مي تواند خساراتي به مراتب شديدتر از خود زلزله بر جاي گذارد. پس از رخداد زلزله با توجه به وجود منابع ايجادكننده آتش، مانند شريان هاي گاز و برق و با وجود احتمالي ايستگاه هاي نگهداري يا توزيع گاز، ريسك حاصل از آتش سوزي به شدت افزايش مي يابد. از طرف ديگر وضع عمومي محيط شهري پيرامون مي تواند نقش بسيار مهمي بر رفتار آتش داشته باشد.
روش: در اين پژوهش، با استفاده از روش تحقيق توصيفي- تحليلي، به منظور تصميم سازي براي ارزيابي ريسك آتش سوزي پس از سانحه، از ميان انواع روش هاي موجود در اين زمينه، معيارها و زير معيارهاي تأثيرگذار بر آتش سوزي پس از زلزله و آسيب پذيري مناطق شهري استخراج گرديد. اين معيارها مشتمل بر چهار معيار اصلي دسترسي، سازه ها، روش هاي مقابله و عوامل خطرزا بود به طوري كه هر كدام داراي زيرمعيارهايي مي باشند. سپس اين زيرمعيارها توسط گروه خبرگان و به روش مقايسه زوجي، اولويت بندي شدند. در آخر به منظور بررسي تاثير جنس سازه بر ميزان آسيب پذيري، پديده آتش سوزي پس از زلزله در ساختمان فولادي مدل سازي و تحليل شده است.
يافته ها: شاخص جنس سازه، ريسك آتش سوزي پس از بحران زلزله را در ساختمان افزايش مي دهد. وسعت آتش‌سوزي بر روي سازه اي كه داراي پوشش ضدحريق بر روي ستون‌هاي خود است تأثير چنداني ندارد و نوع خرابي به مشخصات و مقاومت تير در برابر آتش‌سوزي وابسته است. در سازه بدون پوشش ضدحريق، سناريو آتش‌سوزي تأثير بسزايي در رفتار كلي سازه خواهد داشت. به‌طوري‌كه با گسترش آتش‌سوزي، عملكرد كلـي سـازه دچـار اخـتلال شـده و مقاومت لازم در برابر بارهاي وارده را نخواهد داشت.
نتيجه گيري: نتايج مطالعه نشان داد براي ارزيابي ريسك آتش سوزي ناشي از زلزله معيارهاي جنس سازه، تعداد علمك هاي گاز شهري و ارتفاع سازه داراي بيشترين نقش بوده كه بايد بررسي شوند. در صورت كوتاهي و در نظر نگرفتن هر كدام از معيارهاي مذكور، ممكن است شدت حادثه گسترش پيدا كرده و موجب افزايش تلفات و خسارات شود. همچنين پيشنهاد مي شود از پوشش هاي ضد حريق بر روي ستون در مقاوم سازي ساختمان هاي موجود در برابر آتش سوزي پس از زلزله با توجه به محدوديت هاي اقتصادي و فني، استفاده شود.
چكيده لاتين :
Background and Objectives: Earthquake can be the source of many secondary disasters. Fire is one of the most important secondary hazards after the earthquake. In some cases, post-earthquake fires, in urban areas, may cause far more severe damages than the earthquake itself. After the earthquake, the risk of fire is greatly increased due to the existence of sources of fire, such as arteries of gas and electricity, with the possible presence of gas storage or distribution stations. On the other hand, the general conditions of the around urban environment may play a very important role in fire behavior.
Method: In this study, by using descriptive-analytical research method, in order to determine the evaluation of post-disaster fire risk, among the various available methods in this field, the effective criteria and sub-criteria on the post-earthquake fire and vulnerability of urban areas were extracted. These criteria included four main criteria of access, structures, methods of confronting, and risk factors, so, each has sub-criteria. These sub-criteria were then prioritized by the expert group using paired comparison method. At the end, in order to study the impact of structural material on the vulnerability, the phenomenon of post-earthquake fire in the steel building is modeled and analyzed.
Finding: The structural index increases the risk of post-earthquake fire in buildings. The extent of the fire does not have a significant effect on the structures that have fire-proof cover on their columns, and the type of damages depends on the characteristics and resistance of the beam to the fire. In non-fire-proof construction, the fire scenario will have a significant impact on the structure’s overall behavior. As the fire spreads, the whole function of construction will be disrupted and will not withstand the loads.
Conclusion: The results of the study showed that in order to assess the risk of fire caused by earthquake, structural criteria, number of urban main gas valves and structural height have the most significant role to be considered. In the case of failure or not considering any of the above criteria, the accident may extend and fatalities and loses will increase. It is also recommended to use fire-proof covers on the pillars to reinforce existing buildings after the earthquake due to economic and technical constraints.
