مطالعه مدل رياضي رشد و نمو وابسته به دماي كفشدوزكCryptolaemus montrouzieri Mulsant (Coleoptera: Coccinelidae)

Study on mathematical model for temperature–dependent development of Cryptolaemus montrouzieri Mulsant (Coleoptera: Coccinelidae)

كفشدوزك كريپتولموس، Cryptolaemus montrouzieri Mulsant به‌عنوان مؤثرترين عامل مهار زيستي روي شپشك‌هاي آردآلود شناخته شده است. در پژوهش حاضر تأثير دما روي روند رشدونمو كفشدوزك مورد بررسي قرار گرفت. طول دوره رشدونمو مراحل جنيني (تخم)، لاروي، شفيرگي و كل دورة نابالغ كفشدوزك يادشده، در اتاقك رشد در دامنه دمايي 35–15 درجه سلسيوس، رطوبت نسبي 60–50 درصد و دوره نوري 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي ثبت شد. تجزيه واريانس نتايج طول دورة رشدونمو مراحل رشدونمو كفشدوزك در دماهاي مختلف نشان داد كه بين ميانگين طول دوره رشد و نمو هر يك از مراحل رشدي كفشدوزك در دماهاي مورد بررسي از نظر آماري در سطح احتمال يك درصد تفاوت معني‌داري وجود دارد و افزايش دما منجر به كاهش معني‌دار طول دوره رشدونمو كفشدوزك شد. در ادامه از مدل­هاي رياضي براي توصيف روند رشدونمو مراحل مختلف رشدي كفشدوزك كريپتولموس در دماهاي مختلف و برآورد شاخص­ هاي دمايي مربوطه استفاده شد. بر اساس نتايج به‌دست آمده، مدل­هاي برير–2 و لاكتين قادر به پيش‌بيني مطلوب روند رشدونمو كفشدوزك در دامنه دمايي مورد بررسي بودند. بر اساس پيش ­بيني مدل­ هاي ياد شده، دامنه دمايي رشدونمو مراحل نابالغ كفشدوزك كريپتولموس 33/56–10/40 درجه سلسيوس و دماي بهينه رشدونمو آن 30/08 درجه سلسيوس تعيين شد. اين نتايج در بهبود شرايط محيطي در حشره خانه‌هاي پرورش انبوه كفشدوزك كريپتولموس و برنامه­ هاي كنترل بيولوژيك شپشك‌هاي آردآلود قابل استفاده خواهد بود.

The mealybug destroyer, Cryptoleamus montrouzieri Mulsant is known as the most effective biological control agent of the mealybugs. The effect of temperature on developmental rate of C. montrouzieri was studied. Developmental times of incubation period, larval, pupal, and overall immature stages of the mealybug destroyer were recoreded at temperatures ranging 15–35°C, 50–60% RH, and a photoperiod of (L:D) 16:8h. According to the ANOVA, temperature affected significantly developmental time of the mealybug destroyer at 1% of probability level and increasing temperature lead to decreasing developmental time. In order to describe temperature–dependent development and to estmate related thermal indices, developmental rate of C. montrouzieri modeled as a function of temperature using mathematical models. The results showed Briere–2 and Lactin non–linear models had the best performance to predict developmental rate of C. montrouzieri in the studied temperature range. According to the non–linear models, thermal tolerance for development of the overall immature stages of the mealybug destroyer was 10.40–33.56°C and optimal temperature was 30.08°C. Obtained results can be used for improving environmental conditions of the mealybug destroyer mass rearing instectariums and biological control programs.