رتبه بندي رقم هاي سورگوم علوفه اي كشت شده به منظور تغذيه دام براساس روش مديريت تصميم گيري چند معياره

Ranking of cultivated forage sorghum varieties for feeding animals based on multi-criteria decision-making management method

هدف از انجام اين آزمايش، شناسايي فعاليت‌هاي تخمداني در طول سال و تعيين طول مدت چرخه‌هاي فحلي گوسفند سنجابي بود. براي اين منظور نمونه‌هاي سرم خون از 14 رأس ميش سنجابي غير آبستن موجود در ايستگاه تحقيقات دامپروري مهرگان كرمانشاه به‌مدت يك سال و به‌صورت هفتگي و روزانه (21 شهريور تا 20 آبان) جمع‌آوري و با استفاده از روش راديوايمنواسي غلظت هورمون پروژسترون آنها اندازه‌گيري شد. با بررسي روند تغييرات روزانۀ غلظت پروژسترون خون مشخص شد كه در بازهي زماني 20 شهريور تا 21 آبان ماه، چهار چرخۀ فحلي وجود داشت. ميانگين طول چرخه‌هاي فحلي اول تا چهارم به‌ترتيب 2/41±6/30، 1/90±8/33، 2/50±9/17 و 3/11±16/08 روز و ميانگين فاصلۀ زماني بين چرخه‌هاي فحلي‌ 2/46±6/47 روز به‌دست آمد. در 61/54 درصد ميش‌ها، اوج غلظت پروژسترون (2/02±2/80 نانوگرم در ميلي‌ليتر) در ماه آبان ثبت شد و در 38/46 درصد، اوج غلظت پروژسترون (1/14 ± 1/45 نانوگرم در ميلي‌ليتر) در فصل بهار، به‌ويژه در فروردين ماه ثبت شد. در ماه‌هاي خرداد، تير، بهمن و اسفند به‌ترتيب 78/57، 78/57، 71/43 و 78/57 درصد از ميش‌ها در شرايط خاموشي‌جنسي كامل بودند، اما در آبان همۀ ميش‌ها چرخۀ تخمداني فعال داشتند. ميانگين طول مدت فعاليت تخمداني حدود 38±215 روز در سال و در مقابل ميانگين طول مدت خاموشي‌جنسي كامل 48±150 روز در سال برآورد ‌شد. نتايج نشان داد ميش‌هاي سنجابي حدود 60 درصد از زمان سال را داراي چرخۀ تخمداني فعال هستند؛ بنابراين، به‌نظر مي‌رسد اجراي برنامه‌هاي سه بار زايش در دو سال براي اين گوسفندان به‌طور طبيعي قابل اجرا باشد.

This experiment carried out to determine the nutritional value of 18 sorghum forage varieties and to introduce superior cultivars using multicriteria decision-making technology. They sow in early June and harvested in mid-November. Random samples were taken from the center of each experimental plot in a way that ten plants were cut from 10 cm above soil. These samples were cut into 3 to 5 cm pieces, each cultivar had three samples, in total 54 samples were collected. Yield and nutrient contents such as, crude protein, crude ash, ADF, NDF, water-soluble carbohydrates, starch and lignin measured in the experimental cultivars. The metabolizable energy of sorghum cultivars estimated by gas test method using the amount of gas produced in 24 hours and the amount of crude protein contained in it. Sorghum cultivars ranked based on 11 integrated traits. Among the domestic cultivars, Spidfeed ranked fifth among all varieties, followed by KFS-18 ranked seven and pegah ranked 10th and KFS-2 ranked 12th with moderate quantitative and qualitative performance. Overall, based on the results of the multi-criteria decision-making method, it was found that the top three sorghum cultivars are Siloking, FGCSI12 and PHFS-27, respectively, which are recommended for sorghum forage production and silage for dairy farmers.