ارتباط بين منابع آب زيرزميني و گسل‌هاي كواترنري دشت سيرجان با روش وزن‌هاي نشانگر

Relationship between Groundwater Resources and Quaternary Faults of Sirjan Plain Using Weight of Evidence Method

اهداف و زمينه‌ها: گسل­ ها و ساختارهاي تكتونيكي تأثير عمده ­اي بر منابع آب زيرزميني دارند و باعث هدايت و تشكيل سفره ­هاي آبي مي­ شوند. تعيين ميزان ارتباط بين آنها مي ­تواند در شناسايي منابع آبي جديد كمك كند. هدف اين پژوهش بررسي ارتباط بين گسل‌ها و منابع آب زيرزميني دشت سيرجان به‌صورت كاملاً كمّي و عددي بود. روش‌شناسي: با استفاده از روش وزن­هاي نشانگر و با تهيه لايه گسل­هاي كواترنري و موقعيت قنوات و چاه­هاي دشت سيرجان در محيط GIS، فواصل و حريم ­هاي يك كيلومتري اطراف گسل ­ها استخراج شد. در ادامه با انجام عمليات روي­ هم ­اندازي لايه­ قنوات و چاه­ها روي لايه گسل­ هاي حريم ­دار، ضرايب مربوط به روش وزن­هاي نشانگر محاسبه شد. يافته‌ها: بيشترين ارتباط بين چاه­ها و گسل­ها در فاصله يك كيلومتري از امتداد گسل بود و بيشترين ارتباط بين قنوات و گسل­ها در فاصله 2 كيلومتري از گسل­­ها به‌‌دست آمد. 65% از چا­ه­هاي عميق و نيمه‌عميق حفرشده در دشت سيرجان تحت تأثير گسل­ها قرار داشتند، درحالي‌كه تنها 25% از قنوات در اين منطقه مرتبط با گسل­ها بودند. نتيجه­ گيري: گسل‌هاي كواترنري، پتانسيل تغذيه سفره‌هاي آب زيرزميني دشت سيرجان با توجه به شرايط اقليمي و جغرافيايي خشك و نيمه‌خشك آن و افزايش نيازهاي روزافزون به منابع آبي بيشتر را دارد.

Aims & Backgrounds The faults and tectonic structures have a major effect on groundwater resources. They create aquifers and control their path. Determination of the relationship between faults and groundwater resources can help to identify the new water resources. This study aimed to investigate the relationship between faults and groundwater resources of Sirjan plain, numerically. Methodology The 1 km buffers around the faults were extracted using the weight of evidence method through providing the quaternary fault layer and the position of Qanats and wells of the Sirjan plain by GIS 8.0 software. In the next step, by performing the operation of overlaying of the Qanats and wells with the faults layer, the coefficients of weights of evidence method were calculated. Findings The most correlation between the wells and faults was in the 1 km distance from the strike fault and the major correlation between the Qanats and faults was within 2 km distance from the strike fault. 65% of deep and semi-deep drilled wells in the Sirjan plain were affected by faults, while only 24% of the Qanats in this region were related to the faults. Conclusion The quaternary faults have the nutrition potential of groundwater aquifers of Sirjan plain considering the arid and semi-arid climatic and geographic conditions of Sirjan plain, and increasing needs for water resources