شناسايي و ارزيابي چرخه فرسودگي بافتهاي روستايي: مطالعه موردي مناطق روستايي استان تهران

Identification and Evaluation of Deterioration Cycle in Rural Textures: A Case Study of Rural Areas in Tehran Province of Iran

فرسودگي بافت­‌هاي روستايي به‌صورت فرآيندي است و حتي هنگامي كه منطقه هنوز در مرحله فرسوده شدن است، قبل از اينكه منطقه كاملاً غيرقابل استفاده شود، بايد نوسازي مناطق فرسوده انجام گيرد. در اين راستا، شناسايي و ارزيابي چرخۀ فرسودگي بافت از مهم­ترين مراحل فرآيند نوسازي روستايي است. از اين­رو، بر اساس مراحل چهارگانه چرخۀ فرسودگي بافت (شامل شكل‌گيري زمينه‌هاي اوليه، ظهور نشانه‌هاي فرسودگي، نامناسب شدن محيط زندگي و كاهش كارآيي بافت و در نهايت، تكميل فرسودگي)، پژوهش حاضر بر آن بود تا ضمن شناسايي چرخۀ فرسودگي بافت در مناطق روستايي استان تهران، وضعيت بافت كالبدي اين مناطق را از ديدگاه موقعيت قرارگيري در هر كدام از مراحل با استفاده از مدل­هاي رياضي تبيين و تفسير كند. بر اين اساس، روش تحقيق حاضر از نوع توصيفي­-كاربردي بود و جمع‌آوري اطلاعات نيز به دو شيوۀ كتابخانه‌اي و ميداني انجام شد. در اين فرآيند، با استفاده از تدوين و تكميل پرسشنامه، ديدگاه 260 نفر از سرپرستان خانوارهاي روستايي ساكن در روستاهاي داراي بافت فرسوده استان تهران و پانزده نفر از متخصصان شاغل در نهادهاي محلي در هشت شهرستان منتخب دريافت و تحليل شد. نتايج به‌دست آمده نشان داد كه روستاهاي استان تهران در آغاز مرحلۀ سوم چرخه فرسودگي يعني، «نامناسب شدن محيط زندگي و كاهش كارآيي بافت» قرار دارند.

The deterioration of rural textures is process-oriented, and even when the area is still in the stage of deterioration, the renewal of deteriorated areas must be done before the region reaches a very bad stage, which is completely unused. In this regard, identification and evaluation of texture deterioration cycle is one of the most important parts in the process of rural renewal activities. Hence, based on the four stages of the deterioration cycle (including the formation of primary grounds, the emergence of signs of deterioration, the improper living environment and reduction of texture efficiency, and the completion of deterioration), this study sought to identify the cycle of texture deterioration in rural area of Tehran province in Iran as well as to determine their physical textures in terms of positioning in this cycle using mathematical models. Accordingly, this study was conducted in a descriptive and applied method, and the required information were collected in both library and field methods through a questionnaire and interviews with 260 households and fifteen scientific specialists and local managers in the deteriorated villages fringe of Tehran metropolitan (mostly) in eight selected counties, which their views and opinions were received, described and analyzed. The results showed that the villages of Tehran province were in the third stage of texture deterioration cycle known as "the improper living environment and reduction of texture efficiency".