حقوق افراد داراي معلوليت در چارچوب خانواده از منظر موازين بين المللي

Rights of persons with disabilities within the family framework from the perspective of International instruments

حق بر خانواده يكي از حقوق بنيادين انسان است كه در رويكرد حق‌محور، براي افراد داراي معلوليت نيز در نظر گرفته ‌شده ‌است. اين حق مفهومي است كه حق ازدواج، حيات خانوادگي و فرزندآوري را شامل مي‌شود. باتوجه به شرايط ويژه جسمي و روحي و رواني افراد داراي معلوليت، تضمين و به‌رسميت‌شناختن اين حق حايز اهميت است. پرسش اساسي آن است كه حق بر خانواده براي افراد داراي معلوليت در كدام اسناد بين‌المللي به ‌رسميت ‌شناخته ‌شده ‌است و چه چالش‌هايي فراروي تحقق اين حق و حيات خانوادگي افراد داراي معلوليت قرار‌دارد. در اين مقاله با روش توصيفي تحليلي و با بررسي ده‌ها سند بين‌المللي آشكار مي‌شود كه اين حق، در اسناد متعدد بين‌المللي از جمله معاهدات و نظريات تفسيري و گزارش‌هاي مراجع بين‌المللي به رسميت ‌شناخته شده و دولت‌ها مكلف به تحقق آن شده‌اند؛ لكن افراد داراي معلوليت به جهت عدم دريافت حمايت مناسب از سوي دولت‌ها و عدم بهره‌مندي از حقوق به رسميت‌شناخته شده‌ خود، با چالش‌هاي متعددي از جمله فقر و انزوا و محدوديت روابط اجتماعي و محروميت از روابط جنسي و فرزندآوري و خشونت و آزار و اذيت روبه‌رو هستند.

Right to family is a fundamental right for all human beings which is also considered for persons with disabilities according to the right-based approach. The concept includes right to marry, family life and childbirth. With regard to the disabled physical, mental and psychological status, it is important to recognize and guarantee such right. This article seeks to answer this critical question that which international instruments have recognized the right to family for persons with disabilities and what are the challenges in family life of such people. This article, using a descriptive-analytic method and by investigating several international instruments reveals that this right has been recognized in the international human rights, treaties, interpretive theories and reports and governments are bound to implement these rights. The disabled face numerous challenges including poverty, isolation, limited socializing, experiencing no sexual relationship and childbirth as well as violence and harassment due to the poor social service and enjoying no benefit from their own legal rights.