تعيين ظرفيت برد گردشگري و تفرجي پهنه‌هاي طبيعي مشهد در راستاي برنامه‌ريزي شهري و پيراشهري پايدار

Determine the Carrying Capacity of the Tourism and Recreational Range of Natural Areas of Mashhad Metropolis along the Urban and Sustainable Urban Planning

اهداف و زمينه‌ها: امروزه مفهوم ظرفيت برد كه بيانگر حداكثر تعداد كاربراني است كه از يك منطقه طبيعي يا تفرجي در يك زمان معين بدون ايجاد تغيير و آشفتگي در محيط، استفاده مي­ كنند، ‌در مديريت و برنامه‌ريزي شهري كاربرد گسترده‌اي دارد. هدف از اين مطالعه، تعيين ظرفيت برد تفرجي و گردشگري در محدوده پيراشهري مشهد بود. روش‌شناسي: اين پژوهش توصيفي با استفاده از ثبت نقاط زميني و تهيه نقشه كاربري اراضي با استفاده از ابزار GIS انجام شد و 7475 هكتار از منطقه به عنوان عرصه‌هاي مفيد و قابل استفاده براي كاربران انتخاب گرديد. در گام بعد، از طريق فرمول‌هاي محاسباتي، اقدام به برآورد سه نوع ظرفيت برد فيزيكي، واقعي و موثر برآورد گرديد. براي محاسبه ظرفيت برد واقعي در سايت مورد مطالعه، از 5 عامل محدودكننده و براي محاسبه ظرفيت برد موثر از پارامترهاي مديريتي استفاده شد. به منظور امتيازدهي به پارامترهاي توانمندي مديريتي سايت، پرسش‌نامه محقق ساخته (طيفي ليكرت) در اختيار كاربران باسابقه (384 نفر) قرار داده شد. يافته‌­ها: در ميان عوامل مديريتي، بيشترين امتياز متعلق به فروشگاه­هاي مواد غذايي (4.8) و كمترين امتياز متعلق به سيستم امدادرساني منطقه (1.2) بود. ظرفيت برد فيزيكي، واقعي و موثر سايت مطالعاتي به ترتيب 89700000، 1829880 و 969836 نفر در روز برآورد گرديد كه ظرفيت برد فيزيكي بسيار بيشتر از ظرفيت برد واقعي بود. نتيجه­ گيري: منطقه قابليت پذيرش تعداد كاربران قابل ملاحظه‌اي را براي فعاليت‌هاي تفرجي و ورزشي دارد. از سوي ديگر، اين منطقه داراي فضاهاي بكر و مناسبي براي طراحي و استقرار كاربري‌هاي ورزشي و تفرجي است. وليكن بايد اولويت‌هاي محيط­زيستي و ايمني نيز مدنظر قرار گيرند.

Aims & Backgrounds Today, the concept of capacity utilizing the maximum number of users who use a natural or recreational area at a given time without changing disturbance in the environment is widely used in urban management and planning. The purpose of this study is to determine the recreational range and tourism capacity in Mashhad area. Methodology The research is of a practical nature and data is collected through library and field studies. Initially, 7475 hectares of the area were selected as useful and usable areas for users through the registration of ground points and the preparation of a land use map using the GIS tool. In the next step, through computational formulas, three types of physical, actual and effective physical capacity were estimated. Five limiting factors were used as coefficients in calculating the actual carrying capacity of the study site and to calculate the effective carrying capacity, managerial parameters were used. researchermade questionnaire (Likert spectrum) was also provided to users with a record (384 people) in order to score the site management capability parameters. Findings Among the managerial factors, the highest points belonged to grocery stores (4.8) and the lowest points belonged to the regional relief system (1.2). Finally, the carrying capacity of physical, actual, and effective related to the study area was estimated to be 89700000, 1829880, and 969836, person per day respectively which shows a physical carrying capacity was much more than actual carrying capacity. Conclusion In general, the area accepts a significant number of users for recreational and sports activities. On the other hand, the area has considerable spaces suitable for the design and deployment of sports and leisure facilities. However, environmental and safety priorities must also be taken into account.