توسعه ظرفيت اصلاح نظام اداري در پرتو سازمان هوشمند با رويكرد داده‌بنياد

Developming AdministrativeSystem Reform Capability Considering Smart Organization based on Grounded Theory Approach

يكي از محورهاي نقشه راه اصلاح نظام اداري ايران و سياست‌هاي كلان اداري، موضوع توسعه دولت الكترونيك و هوشمند‌سازي اداري در راستاي تسهيل خدمت‌رساني به مردم است. در همين راستا هدف پژوهش حاضر ارائه مدلي جامع براي معرفي سازمان هوشمند است. اين پژوهش در چارچوب رويكرد كيفي و به‌روش داده‌بنيـاد انجـام شد. نخست با انتخاب 17 نفر از اعضاي هيأت ‌علمي و كارشناسان حوزه سازمان و مديريت به‌روش نمونه‌گيري نظري، مصاحبه‌هاي عميق و نيمه‌ساختار يافته‌اي انجام شد و داده‌هاي حاصل از آنها در سـه مرحله كدگذاري باز، محوري و انتخابي تجزيه‌ و تحليل شدند و 230 كد اوليه استخراج و 72 مفهوم و 17 مقوله احصا گرديد. به‌‌منظور اعتبارسنجي مدل، از روش دلفي استفاده شد و به‌روش نمونه‌گيري گلوله برفي و باتوجه‌به سوابق تحصيلي، پژوهشي يا اجرايي در حوزه سازمان و مديريت 31 نفر به‌‌عنوان اعضاي پانل خبرگان انتخاب شدند و پرسشنامه‌ تنظيم‌ شده بر‌اساس مؤلفه‌هاي مدل در اختيار ايشان قرار گرفت. بر‌اساس نتايج حاصل از روش دلفي، ميزان شاخص‌ اجماع در دوره‌هاي سه‌گانه افزايش پيدا كرد، به‌اين‌‌ترتيب ‌كه مقدار ضريب هماهنگي كندال در دور سوم بالاتر از 7/0 بود كه نشان‌ از اجماع قوي در بين خبرگان در خصوص مؤلفه‌هاي مدل داشت. به‌اين‌ترتيب مدل سازمان هوشمند با دو عامل علّي درون و برون‌سازماني، عوامل زمينه‌ايِ فناوري اطلاعات، مديريت هوشمند، مديريت دانش، سرمايه انساني، تجهيزات و زيرساخت‌ها، ساختار سازماني و سازمان يادگيرنده، عوامل مداخله‌گرِ فرهنگ توسعه‌گرا، اعتماد، تعهد و عدالت سازماني، راهبردهاي حاكميت فناوري اطلاعات و مديريت دانش و پيامدهاي درون‌سازماني و برون‌سازماني شكل گرفت.

One of the pillars of Iran administrative system reform roadmap and macro-administrative policies is development of e-government and administrative intelligence to facilitate service delivery to the public. So, this paper aims to provide a comprehensive model for introducing Smart Organization. It is conducted by qualitative approach framework using grounded theory method. To this end, 17 faculty members and experts in field of organization and management were selected using theoretical sampling method and in-depth and semi-structured interviews were conducted. Data were analysed in three stages of open, axial and selective coding. Thus 230 initial codes, 72 concepts and 17 categories were extracted. Then, the Delphi method was used to validate the model and 31 people were selected by snowball sampling based on their academic, research or executive in organization and management. A questionnaire based on model components was provided to them. The consensus index increased in the three rounds, so that the Kendall coefficient in the third round was higher than 0.7, indicating a strong consensus among the experts on the model components. Data analysis showed that inside and outside of the organization factors are causal factors; information technology, intelligent management, knowledge management, human capital, equipment and infrastructure, organizational structure and learning organization are contextual factors; developmental culture, trust, commitment, and organizational justice are interfering factors; Information technology governance and knowledge management are strategies for smart organization that have inside and outside of the organizational consequences.