بررسي رابطه فرسايش قارچي نسخه‌هاي خطي مركز اسناد و كتابخانه آستان قدس رضوي با هوا و ارزيابي آن در مدل كاغذي

Investigation of the relationship between the fungal deterioration of the manuscripts of Astan Quds Razavi Document Center and library with the air and its evaluation in the paper model

قارچ­ها مهم­ترين عامل فرسودگي زيستي در موزه­ها، كتابخانه­ها، آرشيو­ها و مخازن اسناد مكتوب مي­باشند. هدف از مطالعه حاضر بررسي تنوع قارچي نسخه­هاي خطي آسيب ديده در يكي از مخازن مركز اسناد و كتابخانه آستان قدس رضوي و تعيين آلودگي هواي مخزن و ارتباط آن با آلودگي نسخ مي­باشد. نمونه­گيري از نسخه­هاي خطي با استفاده از سوآب و كاغذ نيتروسلولز استريل و هواي مخزن به روش پليت باز، انجام شد. القاء فرسودگي اسپورهاي قارچي روي كاغذ، در آزمايشگاه مدل سازي شد. چهارده جدايه قارچي از سه نمونه­ي بستر مختلف خطي و شش جدايه قارچي از نمونه­ي هواي مخزن به­دست آمد. در بين جدايه­هاي قارچي نسخ خطي Aspergillus sp. با بيشترين فراواني (%36) و Penicillium sp. (5/21%) و Alternaria sp. (14%) به ترتيب در مقام دوم و سوم قرار داشتند. نمونه­هاي قارچي P. chrysogenum، Cladosporium cladosporioides، Talaromyces diversus و Aspergillus sp. از نمونه كاغذهاي پوستي جدا شده­اند كه مي­توانند در ارتباط با قارچ­هاي با فعاليت آبي كم و نمك­دوست باشند. بيشترين قارچ­هاي جداشده مخزن از محيط MEA (53%) به­دست آمد. اين قارچ­ها شامل Purpureocillium lilacinum، Talaromyces diversus، Cladosporium sp. و Aspergillus sp. مي­باشند.تعداد كم قارچ­هاي جدا شده از فضاي مخزن، در مقايسه با اتاق بافري مي­تواند به عوامل محيطي مناسب كنترل شده درون مخزن نسبت داده شود. گونه­هاي شناسايي شده مشترك بستر و هوا مي­تواند ناشي از انتقال و استقرار اسپورهاي قارچي هوا به سطح نسخ باشد. حضور لكه­هاي رنگي روي مدل­هاي كاغذي آغشته به اسپورهاي قارچي فرسايش قارچي را در بستر كاغذي اثبات ­مي­كند.

Fungi are the most important agents of biodeterioration in museums, libraries, and repositories. The objectives of the paper were to evaluate the microbial diversity in biodeteriorated manuscripts located in a repository of the central library of Astan Quds Razavi (AQR) and to estimate the fungal occurrence of the repository air. The sterile cotton swabs and nitrocellulose membranes were used for sampling the manuscripts, while the sedimentation method was used for the microbial sampling of air. To evaluate the biodeteriorative impacts of fungi, fungal spore’s suspension inoculated on paper strips. Fourteen and six fungal isolates were collected from the three different deteriorated substrates and the repository air samples, respectively. Among the fungi isolates, Aspergillus sp. was isolated in high frequency (36%), followed by Penicillium sp. (21/5%) and Altelnania sp. (14%). Fungi species including P. chrysogenum, Cladosporium cladosporioides, Talaromyces diversus, and Aspergillus sp. were isolated from B1 sample as a parchment. The most fungal isolates (53%) in the air repository including Purpureocillium lilacinum, Talaromyces diversus, Cladosporium sp., and Aspergillus sp were achieved from MEA medium. The low number of isolated fungi from repository air can be attributed to the efficiently controlled environment factors of AQR repository. The combination of finding provides some support for the conceptual premise that it could be a direct relationship between the isolated microorganisms from air and those isolated from the manuscripts. The presence of color spots on paper strips can approve the biodeterioration of paper via fungal activities.