شناسايي و تحليل عوامل مؤثر بر رهبري ناب در سازمان‌ها؛ رويكرد ديمتل

زمينه و هدف: سازمان­هاي تندآموز عصر حاضر بيش از پيش به سازه­ مفهومي رهبري نويني براي خلق مزيت رقابتي پايدار در دنياي كسب‌وكار پرشتاب امروزي نيازمند هستند، در همين راستا اكتشاف و رمزگشايي از ساختار مفهومي رهبري­هاي نوين مي­تواند به‌عنوان پيشراني اثربخش، در دست‌يابي به رشد و تعالي سازمان­هاي مذكور باشد. از ميان نظريه­هاي نوين رهبري سازماني، نظريه­ «رهبري ناب» توجه بسياري از انديشمندان حوزه­ سرمايه انساني را به‌خود جلب كرده است. در اين پژوهش ﺑﺎ ﻣﺮور ادﺑﻴﺎت ﻧﻈﺮي و بررسي انواع مدل‌هاي رهبري ناب، 8 عامل ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ سازه رهبري ناب، ﺑﺎ بيش‌ترﻳﻦ درﺟﺔ اﻫﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ. روش ­شناسي: عوامل ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ سازه رهبري ناب از ﻃﺮﻳﻖ پرسش‌نامه ﺳﺎﺧﺘﺎرﻳﺎﻓﺘﻪ در اﺧﺘﻴﺎر خبرگان ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ آن‌ها ﺗﻌﺪﻳﻞ و اﺻﻼح ﺷﻮد. در ﻣﺮﺣﻠﺔ ﺑﻌﺪ، از طريق رويكرد پژوهش عملياتي نرم و ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي رويكرد دﻳﻤﺘﻞ، رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و تحليل ﺷﺪ و ﻣﻴﺰان تعامل بين عوامل و اﺛﺮﮔﺬاري و اﺛﺮﭘﺬﻳﺮي ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ شد. يافته­ها: ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ مهم­­ترين ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ رهبري ناب در سازمان­ها از نظر تعامل با عوامل ديگر به‌ترتيب الويت عبارت هستند از: بهبود مستمر، چشم‌انداز، فرهنگ سازماني، اجراي ناب، ساختارهاي حمايتي، عملكرد تيمي، مديريت روزانه و توسعه خود و ديگران است و هم‌چنين اثرگذارترين عامل چشم‌انداز و اثرپذيرترين عامل اجراي ناب است. نتيجه­ گيري: تحولات بنيادين الگوواره‌­هاي اداره­ سازمان­هاي امروزي، مستلزم به‌كارگيري شيوه­هاي نوين رهبري اين سازمان­ها است؛ بر اين اساس نظريه نوين رهبري ناب و شناسايي عوامل مؤثر بر آن در پاسخ به اين تغييرات فزاينده مثمر ثمر خواهد بود.