بررسي و ارزيابي تأثيرات اقتصادي حضور بانك خارجي در جمهوري اسلامي ايران؛ با نگاهي به تجربيات كشورهاي در حال گذار بر اساس قاعده نفي سبيل

An Investigation and Evaluation of Economic Impact of the Presence of a Foreign Bank in the Islamic Republic of Iran; Regarding the Experiences of the Transitioning Countries Based on the Rule of the Negation of the Way

اواسط دهه 90 را مي توان آغاز دوران آزادسازي مالي، به ويژه در زمينه فعاليت هاي بانكي و حضور بانك هاي خارجي در كشورهاي در حال گذار آسيايي، اروپاي شرقي و مركزي قلمداد كرد. طراحان و نويسندگان «طرح بانكداري جمهوري اسلامي ايران» نيز ضمن به رسميت شناختن حضور بانك خارجي در كشور، در خصوص مالكيت و نحوه فعاليت آن مواردي را مطرح كرده اند. در اين مقاله با استفاده از روش تحليلي به ارزيابي تأثيرات حضور بانك خارجي در جمهوري اسلامي ايران مي پردازيم. نتايج بررسي هاي صورت گرفته نشان مي دهد كه تأثيرات بانك هاي خارجي، به مختصات كشور ميزبان و ويژگي هاي بانك هاي آن بستگي دارد. حضور بانك هاي خارجي در كشورهاي كم درآمد، تنها تأثير منفي بر اعتبارات اين كشورها داشته است؛ مشكلي كه مي تواند در مورد كشورمان نيز مصداق داشته باشد. گذشته از آنكه حضور بانك خارجي در كشور با توجه به سوابق و شرايط فعلي اقتصاد ايران ناسازگار با قاعده نفي سبيل است. براين اساس، ميزباني از بانك خارجي در اقتصاد ايران تنها در صورت عدم تزاحم و برخورد با مصالح مهم تر (احكام حكومتي)، مي تواند داراي توجيه عقلي و شرعي باشد.

The mid-1990s can be seen as the beginning of the era of financial liberalization, particularly in the area of banking activities and the presence of foreign banks in transitioning countries in Asia, Eastern Europe and Central Europe. Designers and authors of the Banking Plan of the Islamic Republic of Iran, while acknowledging the presence of a foreign bank in the country, have also raised questions about its ownership and operation. In this paper, we analyze the impact of the presence of foreign bank in the Islamic Republic of Iran by using an analytical method. The results of the survey show that the impact of foreign banks depends on the specifics of the host country and the characteristics of its banks. The presence of foreign banks in low-income countries has only had a negative impact on their credit ratings, a problem that could apply to our country as well. In addition, the presence of a foreign bank in the country is incompatible with the rule of the negation of the way given the current economic background and conditions of Iran. Accordingly, hosting a foreign bank in the Iranian economy can be rational and religiously justified only in the event of noncompliance and dealing with more important matters (government ordinances).