بررسي تغييرات درون گونه اي مورفومتريك جمجمه خرگوش غربي (Lepus europaeus) در استان‌هاي غربي ايران

Check skull morphometric variation within species Lepus europaeus in In the western provinces of Iran

خرگوش ­هاي صحرايي به طور گسترده در جهان توزيع يافته و به شرايط آب و هوايي متنوع سازگار شده اند. شرايط محيطي متفاوت و رژيم غذايي دو فاكتور مهم و موثر در ايجاد تنوع در خانواده خرگوش­ها محسوب مي­شوند. مطالعات مختلف نشان داده است، جمجم­ ها تنها اجزا اسكلتي پايدار در وضعيت­هاي مختلف محيطي به منظور بررسي تغييرات مورفومتريكي گونه­ها محسوب مي­شوند. از اين رو آناليز تنها به جمجمه خرگوش محدود شد. هدف از مطالعه حاضر، بررسي تنوع ژنتيكي و روابط بين صفات مورفومتري اندازه گيري شده در 50 نمونه جمجمه خرگوش در پنج استان غربي كشور، در قالب يك نمونه گيري كاملا تصادفي بوده است. در مجموع 40 صفت مورفومتري اندازه گيري شد. گروه بندي صفات اندازه گيري شده با استفاده از نرم افزار Spss به روش Ward انجام گرديد. از همبستگي پيرسون به منظور بررسي همبستگي بين صفات اندازه گيري شده در سطح احتمال 99 درصد استفاده شد. برازش دارنگاره (Dendrogram) مذكور كل گونه­ها را از فاصله پانزده اقليدسي به سه گروه مجزاي (A، B و C) تقسيم كرد. ادامه برازش مذكور از فاصله ده اقليدسي، گونه­هاي مورد بررسي را بر اساس صفات مورفومتريك به چهار گروه مجزا تقسيم نمود. ضرايب همبستگي بين صفات نشان داد كه از بين صفات اندازه‌گيري شده صفات (Сondylobasal length، Palatal length) و (Zygomatic width، Greatest width) و (Least interorbital width، Postorbital width) و (Least interorbital width، Width of skull behind zygomaticorches) داراي همبستگي مثبت و بالايي (r>80%) در سطح احتمال 1 درصد و (عرض دندان­هاي رديف بالايي از پشت دندان آسيا اول و ارتفاع آرواره پايين در ناحيه اولين دندان پيش آسيا تا قسمت زيرين آرواره) داراي همبستگي منفي و بالايي (r>60%) در سطح احتمال 1 درصد مي­باشند.

this species Widely distributed in the world and have adapted to the varied weather conditions. Different environmental conditions and diet are two important factors that have effect on making diversity. Different studies have shown, Skull sustained only skeletal components in different environmental conditions.so, using them as Evaluation of morphometric changes of species. Therefore The analysis was limited only to the skull Rabbit. The aim of this study is surveying Genetic diversity and relationships between morphometric traits measured in 50 Skull Rabbit samples in five western province with a random sampling. totally 40 morphometric traits were measured. Group of measured traits were carried out by Spss and Ward method. As well as that, we used Pearson correlation to study correlations between traits were measured at the level of 99%. Fitting Darngarh have shown From the Euclidean distance of fifteen Species were divided into three groups (A, B , C). Continue fitting the Euclidean distance of ten Species based on morphological traits divided into four distinct groups. The correlation coefficients between traits showed that there is a high positive correlation at the level of 1% between some traits (r>80%) such as: Сondylobasal length، Palatal length. Zygomatic width، Greatest width. Least interorbital width، Postorbital width. Least interorbital width، Width of skull behind zygomaticorches. In addition to that there is a negative correlation at the level of 1% between The top row of teeth and Lower jaw height