مفهوم كميابي در اقتصاد سرمايه داري و اقتصاد اسلامي

The Concept of Scarcity in Capitalist and Islamic Economics

كميابي يكي از مهم‌ترين مفاهيم در علم اقتصاد متعارف است. اهميت اين موضوع به‌گونه‌اي است كه علم اقتصاد، بر محور آن تعريف مي‌شود. در اقتصاد متعارف، دو نوع كميابي مطلق و نسبي مطرح شده است. در اقتصاد اسلامي، اجماع مشتركي نسبت به اين مفهوم وجود ندارد. اين اختلاف‌نظر تا حدي است كه برخي اقتصاددانان مسلمان، اقتصاد اسلامي را مبتني بر كميابي تعريف كرده و برخي، به‌طوركلي آن را رد كرده‌اند. هدف اين مقاله، ارائة ايده روشني در مورد «كميابي» در اقتصاد اسلامي است. بدين‌منظور، مقاله با رويكرد تحليلي و با استفاده از روش اسنادي، كميابي در علم اقتصاد متعارف را به تفصيل بررسي و سپس، بر پايه برخي مشاهدات تجربي و آموزه‌هاي ديني، آن را نقد مي‌كند. يافته‌هاي پژوهش حاكي از اين است كه كميابي مطلق، مطابق آيات قرآن كريم مورد پذيرش اسلام نيست. اما در مورد كميابي نسبي مي‌توان گفت: كميابي‌اي كه منجر به تخصيص بهينه منابع مي‌شود، با در نظر گرفتن برخي نكات، مورد تأييد اسلام است.

Scarcity is one of the most important concepts in conventional economic. In conventional economics, two types of absolute and relative scarcity have been proposed. In Islamic economics, there is no common consensus on this concept. This disagreement is to the extent that some Muslim economists have defined Islamic economics on the basis of scarcity and some have generally rejected it. The purpose of this article is to present a clear idea of "scarcity" in Islamic economics. To this end, the paper, in an analytical approach, using a documentary approach, examines scarcity in conventional economics and then criticizes it, based on some empirical observations and religious teachings. The findings indicate that absolute scarcity is not accepted by Islam according to the Holy Quran. But in the case of relative scarcity it can be said that scarcity that leads to the optimal allocation of resources, with some points in mind, is endorsed by Islam.