بررسي تراكم و فراواني زئوپلانكتون هاي حوضه جنوب شرقي درياي خزر (خليج گرگان)

Investigating the density and frequency of zooplankton in the Southeastern Basin of the Caspian Sea (Gorgan Bay)

زئوپلانكتون­ها نقش مهمي را در زنجيره غذايي بوم­سازگان آبي دارند كه به عنوان حلقه واسط زنجيره غذايي بين توليد كننده­ها (فيتوپلانكتون) و سطوح غذايي بالاتر عمل مي­كنند. هدف از اين تحقيق، شناسايي و بررسي تراكم زئوپلانكتون­ها در خليج گرگان (حوضه جنوب شرقي درياي خزر) مي­باشد. نمونه برداري به صورت فصلي در سال 1396 به وسيله تور پلانكتون با چشمه 100 ميكرون و قطر دهانه 36 سانتي­متر در هر ايستگاه با سه تكرار و از سه منطقه پن-كالچر، اسكله آشوراده و منطقه دهنه ورودي دريا به خليج صورت گرفت. در اين مطالعه گروه‌هاي زئوپلانكتوني متعلق به 16 جنس از 5 گروه شامل كپه پودا (Copepoda)، گرد تنان يا گردان دهانان (Rotatoria)، تك‌ياخته‌اي‌ها يا مژه‌داران (Protozoa)، زئوپلانكتون هاي موقتي (meroplankton=zoobenthos) و يك گروه شامل ساير گروه‌هاي زئوپلانكتوني، شناسايي شدند. ميانگين شاخص تنوع شانون در طول زمان نمونه برداري (26/0±57/1)، شاخص غناي گونه اي مارگالف(43/0±83/1) و شاخص يكنواختي پيلو (12/0±69/0) بود. كمترين ميزان شاخص تنوع شانون (12/1) در فصل پاييز منطقه اسكله ايستگاه 6 و بيشترين شاخص مارگالف (76/2) در فصل بهار منطقه پن ايستگاه 2 و براي شاخص يكنواختي پيلو بيشترين مقدار اين شاخص (92/0) براي فصل زمستان منطقه اسكله ايستگاه 5 مشاهده گرديد. آناليز خوشه بندي و مقياس بندي چندبعدي غير متريك ميزان شباهت ايستگاه‌ها به يكديگر بر اساس توزيع فراواني گونه ها را در دو گروه مجزا نشان داد.

Zooplanktons have an important role in food chain of the aquatic ecosystems, which acts as a food chain link between producers (phytoplankton) and higher nutritional levels. The purpose of this research was to identify and study the zooplankton density in the southeastern basin of the Caspian Sea (Gorgan Bay). Sampling was performed seasonally and samples were collected by zooplankton net (36 cm and mesh size of 100µm) with three replications from three areas including: pan-cultures, Ashooradeh pier and entrance of sea water to the Bay. In this study, zooplankton groups belong to 16 species of 6 phylum were identified containing: Copepoda, Rotatoria, Protozoa, intermediate zooplankton (zoobenthose) and a group including other zooplankton groups. The mean Shannon diversity index during sampling time was 1.57±0.26, Margalef species richness index was 1.83±0.43, and for the uniformity index was 0.69±0.12. The lowest Shannon Diversity Index was 1.12 in the autumn station 6 was considered due to human activity, commuting boats (tourists and fish hunting), and the oil pollutants in this region, and the highest Margalef index was 2.76 in the spring station 2 and the Pielou's evenness index was highest for the winter at station 5 (0.92). Cluster analysis and non-metric multidimensional scaling showed the similarity of stations with each other based on abundance distribution of species in two distinct groups. Finding of research could play an important role in environmental protection in the Gorgan Bay.