ادله امكان‌پذيري علم اقتصاد اسلامي

The Proof for the Possibility of the Science of Islamic Economics

مبحث «علم ديني»، يكي از نقاط چالش‌برانگيز در ادبيات دين‌پژوهي دهه‌هاي اخير به‌شمار مي‌رود. نظريه‌هاي متفاوتي از سوي انديشمندان مسلمان، دربارۀ چيستي، امكان‌پذيري، روش‌شناسي و تحقق آن مطرح شده است. «علم اقتصاد اسلامي» نيز به‌عنوان يكي از مصاديق مهم علم ديني انساني، از اين جريان مستثنا نيست. برخي متفكران، هويت علمي اقتصاد اسلامي را قبول داشته و برخي ديگر، درصدد انكار آن برآمده‌اند. در اين مقاله با استفاده از روش تحليلي به بررسي امكان‌پذيري علم اقتصاد اسلامي مي‌پردازيم. بنا به فرضيه تحقيق، گروه عمده‌اي از گزاره‌هاي اقتصاد اسلامي، علاوه بر داشتن ماهيت مكتبي، از هويت علمي نيز برخوردارند. گزاره‌هاي مزبور، محتواي علم اقتصاد اسلامي را تشكيل مي‌دهند. بر اساس يافته‌هاي تحقيق، امكان‌پذيري علم اقتصاد اسلامي را مي‌توان با توجه به سه دليل ضرورت اقتصاد اثباتي براي تحقق آرمان‌هاي مكتبي اسلام، وجود گزاره‌هاي اقتصاد توصيفي در منابع نقلي اسلام و تأثير مباني و اصول مكتبي اسلام در رفتارهاي اقتصادي اثبات كرد.

The topic of "religious science" has been one of the challenging points in the literature of religious studies in recent decades. Different theories have been put forward by Muslim scholars about its quiddity, its feasibility, its methodology and its realization. “Islamic economics”, as one of the most important examples of human religious science is no exception. Some thinkers have accepted the scientific identity of Islamic economics, while others have sought to deny it. In this paper, we analyze the feasibility of Islamic economics by using an analytical method. According to the research hypothesis, a large number of Islamic economics propositions, in addition to their doctrinal nature, have a scientific identity. These statements constitute the content of Islamic economics. According to the research findings, the feasibility of Islamic economics can be demonstrated by three reasons for the necessity of a positive economics for the realization of Islamic doctrines, the existence of descriptive economics statements in Islamic narrative sources, and the influence of Islamic doctrinal principles and basics on economic behavior.