اهميت آموزش استدلال باليني در آموزش پزشكي

Necessity Approach clinical reasoning in Medical education

استدلال باليني فرايند منطقي جمع‌آوري نكات كليدي اطلاعات، درك مشكلات و وضعيت بيمار، برنامه‌ريزي و اجراي مداخلات، ارزيابي مداخلات و بازخورد در فرايند يادگيري است(1). داشتن آن به عنوان شايستگي و ديد باليني، ضروري تلقي مي‌شود. با اين حال، تعداد كمي از برنامه‌هاي آموزشي بر اين استراتژي آموزشي نوآورانه و خلاقانه تأكيد دارد(2). ممكن است عدم توجه كافي به استدلال باليني و مفاهيم مربوط به آن، دليل اين باشد كه اشتباهات تشخيصي هنوز عامل اصلي آسيب بيمار هستند. استدلال باليني يك فرآيند تفكر منطقي است كه پزشك را به گام‌هاي عاقل و هدف‌مند در تشخيص و درمان هدايت مي‌كند. اين در تمام مراحل برخورد با بيمار، از مراحل ابتدايي گرفتن تاريخچه بيماري تا اتمام درمان و پيگيري وجود دارد(3). استدلال باليني شامل چهار مؤلفه؛ جمع‌آوري اطلاعات، فرضيه‌سازي باليني، آزمون فرضيه و تصميم‌گيري باليني (حل مسأله) است. در واقع براي رسيدن به استدلال باليني فرآيندي شناختي شكل مي‌گيرد. اين يك فرآيند فرضيه محور است كه نيازمند سامان‌دهي دانسته‌ها، ايجاد روابط عالي مناسب، ساخت فرضيه و آزمايش آن است(4). روش تدريس سنتي يك رويكرد استاد شاگردي يا خردسالان و يا تعليمات سرپرستي نيز ناميده مي‌شود، كه در آن به فرايند شناختي منجر به استدلال باليني توجه بالايي ندارد. فارغ‌التحصيلان چنين سيستمي معمولاً در كاربرد آموخته‌هاي نظري خود در محيط باليني دچار مشكل مي‌شوند(5). استدلال باليني جزء كليدي مراقبت از بيمار و مهارتي است كه توسط پزشكان به صورت روزانه به كار گرفته مي‌شود. بسياري از تكنيك‌هاي آموزشي براي آموزش دانشجويان پزشكي از جمله آموزش مبتني بر مشكل، يادگيري مبتني بر تيم و ارائه‌هاي باليني، اجرا مي‌شود. علي‌رغم نياز واضحي براي استدلال باليني، اساتيد پزشكي، هيچ استاندارد طلايي براي توسعه اين مهارت‌ها ندارند(6). اﺳﺘﺪﻻل ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ در آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺸﻮر ﻣﻐﻔﻮل ﻣﺎﻧﺪه و ﺑﻪ آﻣﻮزش آن ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺎﻳﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲ‌ﺷﻮد و در ارزﻳﺎﺑﻲ‌ﻫﺎي رﺳﻤﻲ ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار ﻧﻤﻲ‌ﮔﻴﺮد، آزﻣﻮن‌ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲ‌ﺷﻮﻧﺪ يكسره ﻣﺤﻔﻮﻇﺎت و داﻧﺴﺘﻪ‌ﻫﺎ را ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲ‌ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﻔﻜﺮ ﻫﻤﭽﻮن ﺣﻞ ﺧﻼﻗﺎﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ و اﺳﺘﺪﻻل كم‌تر مورد ارزيابي ﻗﺮار ﻣﻲ‌گيرند(7) لذا پيشنهاد مي‌شود با توجه به اهميت استدلال باليني در افزايش كيفيت يادگيري فراگيران علوم پزشكي و كاهش خطا‌هاي پزشكي و توجه برگزار كننده‌هاي المپيادهاي دانشجويي به اين حيطه در سال‌هاي اخير، اساتيد رشته‌هاي علوم پزشكي توجه خاصي به پرورش و ياددهي اين مهارت در دانشجويان داشته باشند و در معاونت آموزشي وزارت بهداشت تدابيري براي فراگيري اين نوع آموزش و طرح آزمون‌هايي براي ارزيابي دانشجويان در حيطه استدلال باليني اتخاذ گردد.

This article has no abstract.