تحليل انتقادي گفتمان آموزش پزشكي: مطالعه مورديِ مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي

Critical Discourse Analysis of Medical Education: A Case Study of Iranian Journal of Medical Education

مقدمه: يكي از راه‌هاي دستيابي به بينش كلي متفكرين يك حوزه مطالعاتي استفاده از تحليل تاريخي گفتمان آنها است. مطالعات برآمده از چشم‌اندازهاي علوم اجتماعي انتقادي به محققين اجازه مي‌دهند كه به بررسي انديشه‌هاي بيان نشده و پنهان روش‌ها و ابزارهاي آموزشي بپردازند. اين مطالعه با هدف تحليل انتقادي گفتمان مجله ايراني آموزش در علوم پزشكي در 18 سال نخست انتشار آن انجام شد. روش‌ها: در اين مطالعه از رويكرد فوكويي تحليل انتقادي گفتمان استفاده شد. كليه نامه‌هاي ارسالي به سردبير مجله بررسي شدند و نحوه به‌كارگيري زبان به عنوان ميانجي فرهنگي در روابط قدرت، ملاحظات موجود در تعاملات اجتماعي، نهادها و بدنه دانش مورد تحليل قرار گرفت. نتايج: بررسي‌ها نشان داد كه دو رويكرد اصلي در قسمت "نامه به سردبير" وجود دارد: تقاضا براي "استانداردسازي پژوهش" و "استاندارد‌سازي آموزش ". به نظر مي‌رسد در لايه‌ي عميق‌تر، مناقشه ميان "آموزش پزشكي به مثابه عرصه" و "آموزش پزشكي به مثابه رشته" در جريان است. نتيجه‌گيري: دو تهديد اصلي براي عرصه‌ي آموزش پزشكي منحصر دانستن آن به رشته‌ي آموزش پزشكي، تك‌رشته‌اي كردن آن و ديوان­سالارانه كردن آن در قالب بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي نهادهاي سياست‌گذار كلان است. براي آنكه عرصه‌ي آموزش پزشكي همچنان غناي خود را حفظ كند بايد تنوع و گستره‌ي رشته‌هاي درگير در آن حفظ و تقويت شود. ايجاد توازن و تعادل ميان خدمت و پژوهش، تأسيس نهادهايي كه پژوهش‌هاي صورت گرفته را در قالب بسته‌هاي سياستي عرضه كنند و تلاش براي برقراري ارتباط ميان سياست‌گذاران آموزش پزشكي، پژوهشگران اين حوزه و افرادي كه مستقيماً دست‌اندركار آموزش دانشجويان هستند، به باليدن و گسترش عرصه آموزش پزشكي ياري مي‌رساند.

Introduction: Using the historical discourse analysis is an approach to discover general insights of thinkers of a field of study. The studies resulted from the perspectives of the critical social sciences allow scholars to explore unspoken and hidden ideas of the educational methods and tools. The aim of this study was to critically analyze the discourse of the Iranian Journal of Medical Education in the first 18 years of its publication. Methods: In this study, critical discourse analysis was performed using Foucault's approach. All “letters to the editor” were analyzed in respect of language usage as a cultural mediator in power relations, considerations in social interactions, institutions and the body of knowledge. Results: The investigations showed that there are two main approaches in the part of “Letter to the editor”: A demand for “the standardization of research” and “the standardization of education”. In a deeper layer, it seems that there is a dispute between “medical education as a field” and “medical education as a discipline”. Conclusion: The two main threats to the field of medical education are to restrict it to the discipline of medical education as a mono-discipline and to bureaucratize it in the form of directives and guidelines of the macropolicymaking institutions. In order to maintain the richness of the field of medical education, the diversity and range of involved disciplines must be maintained and reinforced. Establishing a balance between service and research, establishing institutions carrying out research in the form of policy packages, and attempting to establish a relationship between medical education policymakers, researchers in the field and those involved directly in training students will help to grow and develop the field of medical education.