طراحي الگوي رتبه بندي اعتباري بانكهاي اسلامي ايران

به طوركلي در زمينه رتبهبندي بانكها توسط مؤسسات رتبه بندي، دو نوع رتبه بندي وجود دارد. در رتبه بندي مستقل، توان مالي » رتبه بندي جامع يا اعتباري « و » مستقل يا توان مالي ذاتي بانك بدون در نظر گرفتن عوامل حمايتي بيروني مانند حمايت سهامدارن موردارزيابي قرار ميگيرد، اما در رتبه بندي جامع يا اعتباري، علاوه بر توانايي مالي ذاتي، احتمال و ميزان حمايت بيروني از بانك نيز موردارزيابي قرار ميگيرد و رتبه كلي بانك بر آن اساس تعيين ميگردد. غالب تحقيقاتي كه در ايران در خصوص رتبه بندي شركتها يا بانكها صورت گرفته است از نوع رتبه بندي مستقل يا توان مالي بوده است. تحقيق حاضر براي اولينبار به رتبه بندي جامع پرداخته است و تلاشي براي ارائه الگويي جهت رتبه بندي اعتباري بانكهاي اسلامي ايران كه در بازار سرمايه پذيرفته شده اند و اطلاعات مالي و عمومي آنها در دسترس است نيز ميباشد. در اين تحقيق ضمن استفاده از مباني نظري و يافته هاي تجربي در زمينه متدولوژي رتبه بندي اعتباري بانكها، ابعاد و مؤلفه ها و شاخصهاي رتبه بندي اعتباري بانكها موردمطالعه و بررسي قرار گرفت و استفاده از شرايط محيطي ايران، پرسشنامه مربوطه سؤال طراحي و در اختيار تعدادي از صاحبنظران و خبرگان حوزه بانكها و مؤسسات اعتباري قرار گرفت و ديدگاههاي ايشان راجع به ابعاد، مؤلفه ها و شاخصهاي رتبه بندي اعتباري بانكها با توجه به آزمونهاي به عمل آمده منجربه طراحي الگوي نهايي شامل 4 بُعد، 31 مؤلفه و 13 شاخص شده است.

In general, there are two kinds of bank rating by ranking institutions. ‘Independent ranking or monetary power’ and a ‘comprehensive or credit rating’. In the independent ranking, the intrinsic financial capacity of the bank is assessed without considering external support factors such as shareholders, but in a comprehensive or credit rating, the possible external support and its degree are assessed together with the intrinsic financial capacity in order to determine the bank's overall ranking. Most of the research done in Iran in regard to the banks’ and companies’ ranking has been of the independent or monetary power type. The present research has used the comprehensive rating for the first time to provide a model for credit rating of Iranian banks that have been accepted at the capital market and their financial information is available. In this research, by using theoretical foundations and empirical findings in the field of methodology of credit rating of banks, their dimensions, components and indicators have been studied, and by considering the Iranian environmental conditions, the related questionnaire was designed and handed out to a number of experts in the field of banks and credit institutions, and their views on the dimensions, components and indices of credit rating of banks according to the tests used led to the design of the final model including 4 dimensions, 13 components and 61 indicators.