ارزشيابي برنامه هاي آموزش خود مراقبتي ديابت در سيستم بهداشتي بر اساس الگوي سيپ

Evaluation of Self-care Diabet Program in Health System based on CIPP Evaluation Model

مقدمه: تدوين و اجراي برنامه‌ها، تحقق آرمان‌ها و ميزان دستيابي به هدف با استفاده از ارزشيابي امكان‌پذير است. با ارزشيابي يك برنامه آموزش خودمراقبتي مي‌توان به ميزان سازگاري و هماهنگي برنامه و عوامل مؤثر در بهبود برنامه پي برد. پژوهش حاضر با هدف ارزشيابي برنامه خودمراقبتي ديابت نوع 2 براساس الگوي سيپ در سيستم بهداشتي سال 1397 انجام شد. روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي و ارزشيابي، برنامه خودمراقبتي ديابت بر اساس الگوي سيپ مورد ارزشيابي قرار گرفت و اطلاعات به شكل مقطعي از شبكه بهداشت شهرستان مباركه از استان اصفهان جمع‌آوري گرديد. جامعه آماري مطالعه شامل 81 نفر از افراد مطلع يا درگير اجراي برنامه خودمراقبتي ديابت شامل رييس مركز بهداشت شهرستان ، كارشناس مسؤول مبارزه با بيماري‌ها، كارشناس مسؤول غيرواگير شهرستان، مراقبين سلامت مراكز و پايگاه‌هاي بهداشتي(زن و مرد) و بهورزان خانه‌هاي بهداشت (زن و مرد) بودند كه با روش سرشماري وارد مطالعه شدند. به منظور جمع‌آوري اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته اطلاعات مدل ارزشيابي CIPP (Context, Input, Process and Product) پس از تأييد روايي و پايايي استفاده شد. در نهايت داده‌هاي حاصل از پرسشنامه در دو سطح آمار توصيفي و آمار استنباطي شامل آزمون تي مستقل، ضريب همبستگي پيرسون و واريانس يك‌طرفه تجزيه و تحليل شد. نتايج: براساس الگوي سيپ ميانگين نمره‌هاي ارزشيابي در حيطه زمينه 47/0±32/4، در حيطه درون‌داد 35/0±47/3 (به طور معناداري پايين‌تر از حد متوسط)، در حيطه فرآيند 34/0±17/4 و در حيطه برون‌داد 40/0±41/4 (بالاتر از حد متوسط) بود (05/0> p). نتايج مطالعه حاضر نشان داد ميانگين نمره ارزشيابي براساس الگوي سيپ در هر سه حيطه زمينه، فرآيند و برون‌داد مطلوب و در حيطه درون‌داد نيمه مطلوب بود. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج ارزشيابي پيشنهاد مي‌شود كه ارزشيابي اين برنامه به طور مستمر انجام و نقاط قوت و ضعف برنامه مشخص و اصلاح گردد.

Introduction: It is possible to formulate and execute programs, to achieve ideals and goal using evaluation. In reality, evaluation of a self-care education program can determine the degree of adaptation of the program and identify effective factors in improving the program. The aim of this study was to investigate the evaluation of the self-cared educational program of diabetes type II based on the CIPP(Context,Input, Process,Product) evaluation model in the city of Mobarakeh in 2018. Methods: This study is descriptive and program evaluation based on the CIPP evaluation model. Information was collected in a cross-sectional fashion. Eighty one males and females participated in this study by the census method included the head of health center in the city, an expert in controlling diseases, an expert in charge of non-capture diseases of the city, health care observers in centers and health bases. In order to collect information, CIPP evaluation information questionnaires developed by the researchers. The gathered data were analyzed both descriptively and inferentially using chi squre tests, independent t-tests and ANOVA tests. Data was finally analyzed by SPSS version 22 Results: The results of this study based on CIPP evaluation model showed that the average of evaluation scores were like these: In the domains of Context (4/32±0/47), Input (3/87±0/35) were significantly lower than the average, process (4/17±0/34), and though the mean score of input (4/41±0/40) was higher (p<0/05). The results revealed that the Mean Score based on CIPP evaluation model in three domains including context, process and output is desirable and input is semi-desirable. Conclusion: Based on the evaluation results, it is recommended to evaluate the program regularly and identify the strengths and weaknesses of the program.