ارزيابي تنوع فنوتيپي ژنوتيپ‌هاي بادمجان (Solanum melongena L.)

The Evaluation of Phenotypic Diversity in Eggplant (Solanum melongena L.) Genotypes

بادمجان (Solanum melongena L.) يكي از محصولات زراعي مهم در مناطق گرمسيري و نيمه‌گرمسيري است. مطالعه تنوع بين ارقام موجود براي ايجاد ارقام جديد ضروري است. اين پژوهش با هدف مطالعه خصوصيات كمي و روابط صفات در 14 ژنوتيپ بادمجان انجام شد. ارقام و ژنوتيپ‌ها در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري طي سال 1397 كشت شدند. صفات مختلفي از جمله ارتفاع بوته، وزن ميوه، تعداد ميوه در بوته، روز تا 50 درصد گلدهي، تعداد شاخه در بوته، طول ميوه، قطر ميوه و عملكرد ميوه اندازه‌گيري شدند. نتايج نشان داد كه بين ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي از نظر تمام صفات اندازه‌گيري شده اختلاف آماري معني‌داري در سطح احتمال يك درصد وجود دارد. نتايج مقايسه ميانگين صفات نشان داد كه ژنوتيپ‌ AVF1 به‌عنوان ژنوتيپ با عملكرد ميوه در بوته بالا شناسايي شد. بررسي همبستگي صفات نشان داد كه عملكرد ميوه با صفات وزن ميوه، تعداد ميوه در بوته، تعداد شاخه در بوته و طول ميوه ارتباط مثبت و معني‌داري داشت. تجزيه رگرسيون گام‌به‌گام نشان داد كه صفات تعداد ميوه در بوته و وزن ميوه وارد مدل نهايي شدند. تجزيه باي‌پلات بر اساس دو مؤلفه اول نشان داد كه تنوع ژنتيكي مناسبي در بين ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي وجود دارد كه از اين تنوع مي‌توان در تدوين برنامه‌هاي به‌نژادي بادمجان مورد استفاده قرار گيرد. همچنين با توجه به ارتباط مستقيم تعداد ميوه در بوته و وزن ‌ميوه با عملكرد ميوه مي‌توان از اين دو ويژگي به‌عنوان شاخص انتخاب براي بهبود عملكرد در بادمجان بهره گرفت.

Eggplant (Solanum melongena L.) is one of the most important crops in tropical and subtropical areas. Study of variation among existing varieties is essential for development of new varieties. This study was conducted to investigate the quantitative characteristics and trait correlations in 14 eggplant genotypes. The cultivars and genotypes were grown in a randomized complete block design with three replications at research farm of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University during 2018. Various traits including plant height, fruit weight, number of fruits per plant, day to 50 % flowering, number of branches per plant, fruit length, fruit diameter and fruit yield were measured. The results showed that there were significant differences among the genotypes for all measured traits at 1 % probability level. According to the results of mean comparisons AVF1 was identified as the best genotype with high fruit yield per plant. The study of trait correlations revealed that fruit yield had a positive and significant correlation with fruit weight, number of fruit per plant, number of branches per plant and fruit length. Using the stepwise regression analysis number of fruits per plant and fruit weight were selected as the significant variable in the model. The biplot analysis based on the first two components showed that there is a suitable genetic diversity among the studied genotypes, which can be used in eggplant breeding programs. Also, according to the direct relationship between the number of fruits per plant and the weight of fruit with fruit yield, these two characteristics can be used as a selection indicator to improve yield in eggplant.