كاربرد مدل تحليلي SWOT در ارزيابي نقاط ضعف و قوت آبخوان دشت ابركوه‌ جهت تعادل‌ بخشي

برداشت بيرويه از آب هاي زيرزميني و عدم جايگزيني آنها، در بسياري از آبخوان هاي كشور من جمله آبخوان دشت ابركوه موجب كاهش سطح آب زيرزميني شده است. لذا مديريت راهبردي منابع آب جهت برنامه ريزي بهتر منابع آبي امري ضروري به نظر ميرسد. در پژوهش حاضر از روش تدوين راهبرد SWOT جهت مديريت راهبردي منابع آبي دشت ابركوه استفاده شد. جهت پيادهسازي اين راهبرد، ابتدا نقاط ضعف، قوت، فرصت و تهديد با استفاده از تصميم گيري گروهي استخراج و سپس اهميت نسبي و ارزش نهايي هريك از عوامل ماتريس ارزيابي تعيين و بررسي شدند. نتايج اين بررسي نشان داد كه ماتريس ارزيابي عوامل خارجي و داخلي به ترتيب 25/2 و 18/2 مي باشد كه بيانگر غلبه ضعف ها بر قوت ها و همچنين تهديدها بر فرصت ها بود. به عبارتي شرايط دشت ابركوه در ربع محدوديتها- تهديدها (WT) با راهبرد تدافعي قرار گرفته است، اين نتايج بيانگر بحراني بودن شرايط آبخوان دشت ابركوه به جهت وضعيت منابع آبي موجود ميباشد. در راستاي مديريت اين بحران، بهترين راهكارهاي مديريتي از نتايج مدل تحليلي SWOT استخراج شدند. راهكارهاي نصب كنتورهاي حجمي، تغيير شيوه آبياري (زيرزميني، تزريقي، قطرهاي)، تغيير الگوي كشت (پسته، انار و ساير محصولات كم آبخواه)، استفاده از بادشكن هاي غير زنده و شيدهاي سايبان و نهايتاً جداسازي آب شرب و بهداشت از جمله مناسبترين راهكارهاي كاهش مصرف و نزديك شدن به هدف تعادل بخشي سفره زيرزميني دشت ابركوه ميباشد.

The intensive use of groundwater resources has often affected ground water levels in many parts of the world. Therefore, the strategic management of water resources for better planning of water resources seems necessary. In this study SWOT strategy was applied for strategic management of water resources in Abarkouh plain. In order to launch this strategy, we first extracted the weaknesses, strengths, opportunities and threats using group decision making, and then the relative importance and overall value of each factor assessment were determined. The process involved identifying weaknesses and strengths of the study area and opportunities and threats present in the water resources. These parameters were extracted using collaborative decision-making and then the relative importance and final value of each factors in the strategic SWOT analysis matrix were determined. The results of this study showed that the external and internal factors evaluation matrix was 2.25 and 2.18, respectively, which indicates overcoming the weakness to power and threats to opportunities. In other words, the condition of the Abarkuh Plain is located in the Weaknesses-Threats (WT) column with a defensive strategy. These results indicate that water resources condition is critical in Abarkuh Plain. To manage this crisis, the best management strategies were extracted from the strategic SWOT analysis matrix including: agricultural well equipment using flow meters, changing irrigation methods (underground, injecting, dripping) changing the crop patterns (pistachio, pomegranate and other low-water products), using non-living windbreaker and greenhouse shading, and finally drinking and sanitation water separating.