بررسي ارتباط متقابل رشد اقتصادي، مصرف انرژي و توسعه انساني در كشورهاي منتخب حوزه منا (MENA)

Investigating the Relationship between Economic Growth, Energy Consumption and Human Development in Selected MENA Countries

توسعه انساني يكي از جنبه ­هاي مهم توسعه در هر كشور مي ­باشد كه عوامل متعددي بر آن تاثير گذارند. در اين مطالعه ارتباط متقابل بين رشد اقتصادي، مصرف سرانه انرژي و توسعه انساني و عوامل موثر بر آن­ها در يك مدل معادلات همزمان داده­ هاي تابلويي مبتني بر روش گشتاورهاي تعميم يافته (GMM) براي 12 كشور منتخب منطقه منا طي دوره 1997 تا 2015 بررسي شد. نتايج مطالعه نشان مي­دهد كه بين رشد اقتصادي، مصرف انرژي و شاخص توسعه انساني (HDI) كشورهاي منتخب رابطه متقابل مثبت و معناداري وجود دارد. متغيرهاي نيروي كار و حجم سرمايه­ گذاري تاثير مثبت و معناداري بر رشد اقتصادي كشورهاي منتخب دارند. از سوي ديگر، درجه باز بودن اقتصاد رابطه مثبت و نرخ مرگ­ومير كودكان زير 5 سال و انتشار دي­ اكسيد كربن رابطه منفي با شاخص توسعه انساني دارد. هم­چنين، متغيرهاي جمعيت و توسعه مالي طي دوره مورد نظر رابطه منفي و معناداري با ميزان مصرف انرژي داشته ­اند.

Human development is one of the main aspects of development in each country in which different factors could influence this indicator. In this research, interrelationship between gross domestic product (GDP), energy consumption per capita and HDI and their control factors investigate by using simultaneous-equation panel data models based on Generalized Method of Moments (GMM) for a panel of 12 MENA countries during 1997-2015. Findings of this study show that there is a mutual positive and significant relationship between GDP, energy consumption and HDI of the MENA countries. Labor force and investment volume both have positive and statistically significant impact on GDP. On the other hand, Openness of the economy has positive and CO_2 emission have negative relation with HDI of the MENA countries. Also, population and financial development variables have significant and negative relation with energy consumption.