برآورد پتانسيل خطر و جذب روزانه فلزات سنگين در برخي ارقام انگور توليدي در شهر ملاير

Estimation of potential risk and daily intake of heavy metals in grape fruit

در اين پژوهش جذب روزانه و خطر مصرف ميوه انگور ازنظر آلودگي به فلزات سنگين در ملاير اندازه­ گيري شد. براي نمونه­ برداري ارقام انگور پنج روستا انتخاب و غلظت سرب، مس، نيكل، منگنز و روي با دستگاه جذب اتمي شعله و كوره گرافيتي اندازه­ گيري شد. براي ارزيابي سطح آلودگي يك فلز از شاخص­ تك عاملي (SFI) و براي ارزيابي آلودگي تجمعي فلزات سنگين از شاخص­ تجمعي (IPI) استفاده شد. ميزان غلظت مس، منگنز، روي، نيكل و سرب در نمونه­ هاي كشمشي به‌ترتيب 0/28±1/05، 0/3±1/30، 0/11±0/60، 0/07±0/26 و 0/007±0/03، در نمونه ­هاي عسكري به‌ترتيب 0/35±1/86، 0/21±1/23، 0/15±0/63، 0/08±0/27 و 0/033±0/04 و در نمونه ­هاي فخري به‌ترتيب 0/52±0/93، 0/39±1/18، 0/11±0/65، 0/10±0/26 و 0/0034±0/03 ميلي­ گرم بر كيلوگرم وزن مرطوب تعيين شد. كه اين مقادير پايين­ تر از حد مجاز FAO/WHO بودند. در ميان ارقام موردمطالعه، رقم عسكري حاوي بالاترين غلظت فلزات سنگين نسبت به دو رقم ديگر بود و رقم فخري پايين­ ترين غلظت­ ها را نشان داد. به‌طوركلي مقادير كمي از سرب در هر سه رقم انگور مشاهده شد. در مقايسه با دو رقم ديگر آلودگي تجمعي فلزات سنگين در رقم عسكري بالاتر بود، اگرچه آلودگي تجمعي فلزات سنگين در سه رقم انگور در سطح ايمن بودند. بالاترين ميزان مصرف روزانه (DIR) مربوط به رقم عسكري بود. مقادير پتانسيل خطر(THQ) براي تمام فلزات كوچك‌تر از يك به‌دست آمد. شاخص تجمعي فلزات سنگين در سه رقم انگور پايين بود و آلودگي فلزات سنگين در سطح ايمني 0/7 IPI ≤ بود. محاسبه ميزان مصرف روزانه (DIR) و مقادير پتانسيل خطر(THQ) نشان داد كه مصرف ارقام انگور موردمطالعه هيچ خطري براي سلامتي ندارند.

In this research, the daily intake and risk assessment of grape fruit withtheperspectiveofheavy metal contamination were measured in Malayer city. For sampling, five villages were selected. The concentrations of heavy metals were determined by atomic absorption spectrophotometry with flame and graphite furnace technique. For assessment the contamination level of each metal, the single factor index (SFI), and for assessment of the cumulative contamination of heavy metals, the integrated pollution index (IPI) were applied.The concentration level of heavy metals in the grape cultivars was found in the decreasing order as Cu>Mn>Zn>Ni>Pb and lower than the maximum permissible levels recommended by FAO/WHO. Among the studied cultivars, Askari cultivar contained higher heavy metal concentrations compared to the other two cultivars and Fakhri cultivar showed the lowest concentrations. In general, lead concentration was found to be low in the three grape cultivars. The integration pollution index (IPI) of heavy metals was higher in cv. Askari, as compared with the two other cultivars, although the IPI of heavy metals in three grape cultivars were at safe level. In general, the highest DIR was obtained for the Askari cultivar. The THQ of all metals were < 1. The integrated pollution index of heavy metals in three grape cultivars was low and heavy metals pollution was within the safe limits with IPI ≤ 0.7. The DIR and THQ showed that the consumption of grape cultivars pose no risk to health.