تعيين مقدار بهينه كمپوست دامي به منظور مهار كردن رواناب و هدررفت خاك تحت باران شبيه سازي شده

Determination of Optimum Composted Manure Application Rate for Erosion Control for Runoff and Soil loss under Simulated Rainfall

با توجه به اينكه خاك زيادي از سطح آبخيز، توسط عوامل فرسايشي از دسترس خارج مي­گردد. كاربرد روش­هاي مديريتي براي مهار كردن هدررفت خاك لازم است. بنابراين، استفاده از افزودني­هاي قابل دسترس، اقتصادي و دوست­دار محيط­زيست مي­ تواند در مهار كردن رواناب و هدررفتن خاك راه­كار مناسبي باشد. از طرفي، حفاظت آب و خاك نيازمند به تعيين مقدار بهينه­ي افزودني­هاي خاك است تا علاوه بر كاهش هزينه­ ها از آلودگي­هاي آب با كاربرد كودهاي شيميايي نيز جلوگيري شود. با وجود اين، تعيين مقدار بهينه­ي افزودني­ هاي مختلف خاك با هدف كمّي ­سازي اثر آن­ها بر مؤلفه­ هاي رواناب و هدررفت خاك كم­تر توجه شده است. بر همين اساس، در اين پژوهش، تأثير كاربرد مقادير مختلف كمپوست كود دامي معادل 25/2، 5/4، 0/9 و 0/18 تن در هكتار بر ميزان رواناب و هدررفت خاك از كرت­ هاي آزمايشي با مساحت 0/5 مترمربع، شيب 20 درصد، با استفاده از شدت بارش50 ميلي­متر بر ساعت به مدت 10 دقيقه در يك خاك كشاورزي جمع ­آوري شده از شهرستان ساري در سال 1396 انجام پذيرفت. نتايج تجزيه و تحليل آماري دلالت بر اثر معني­دار مقادير مختلف كمپوست كود دامي بر افزايش زمان شروع رواناب و كاهش حجم و ضريب رواناب، هدررفت خاك و غلظت رسوب در سطح 99% داشتند. همچنين، بررسي اثر حفاظتي و گروه­ بندي مقادير مختلف كمپوست كود دامي نشان داد كه كمپوست با مقدار 0/9 تن در هكتار به دليل اثر يكسان آن با مقدار 0/18 تن در هكتار بر تغييرات ضريب رواناب و غلظت رسوب، مقدار مذكور را مي­توان به­عنوان مقدار بهينه و كاربردي در شرايط طبيعي پيشنهاد داد.

Given that, a lot of soil lost from watershed area by erosion factors. The application of management methods is necessary for soil loss control. Therefore, the use of the available, economical and environmentally friendly conditioners can be the suitable approach in soil loss and runoff control. On the other hand, the soil and water conservation need to the suitable amount determination of soil conditioners to be in addition to reducing costs, from water contaminants prevented with application of chemical fertilizers. However, the optimum amount determination of soil various conditioners with quantifying aim of this effect less attended on runoff and soil loss components. Accordingly, in this study, the effect of various amounts of manure compost with rates of 2.25, 4.5, 9.0 and 18.0 t ha-1 on amount of runoff and soil loss from experimental plot with area of 0.5 m2, slope of 20 percent, was conducted using rainfall intensity of 50 mm h-1 for duration of 10 min in agricultural soil that it collected from Sari province in year 2018. The results of statistical analysis indicated on the significant effect of various amounts of manure compost on changes of increasing time to runoff and decreasing runoff volume and coefficient, soil loss and sediment concentration in level of 99 percent. Also, the study of conservation effect and grouping various amount of manure compost showed that the compost with rate of 9.0 t ha-1 for the same effect with amount of 18.0 t ha-1 on changing runoff coefficient and sediment concentration can suggest as the optimum and practical amount in natural conditions.