بررسي عوامل موثر بر سواد انرژي: مطالعه موردي جامعه دانشگاهي شمالغرب كشور

Energy Literacy: Case of Iran’s Northwestern Academic Community

يكي از راهبردهاي مؤثر براي اصلاح الگوي مصرف انرژي، ارتقاء سواد انرژي و توانمندسازي شهروندان براي اتخاذ رفتارهاي انرژي ‌اندوز مي‌باشد. هدف اين پژوهش بررسي وضعيت سواد انرژي جامعه دانشگاهي شمال غرب كشور و مدلسازي عوامل مؤثر بر آن با تأكيد بر اثر متغير سواد اقتصادي و مالي است. بدين منظور با استفاده از رويكرد پيمايش و ابزار پرسشنامه، شاخص سواد اقتصادي و مالي و شاخص سواد انرژي (در سه بعد شناختي، احساسي و رفتاري) سنجيده شد و سپس توسط مدل‌هاي اقتصادسنجي سانسور شده و تخمين‌زن توبيت، مدل تجربي پژوهش مورد برازش قرار گرفت. جامعه آماري پژوهش شامل كارمندان و اساتيد دانشگاه‌هاي مراكز سه استان آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي و اردبيل بود كه پس از نمونه‌گيري در نهايت 500 پرسشنامه‌ تكميل و مورد تحليل قرار گرفت. طبق نتايج سواد اقتصادي و مالي تأثير مثبت و معنادار بر دو بعد شناختي (دانشي) و احساسي سواد انرژي داشته و در مقابل بر بعد رفتاري سواد انرژي تأثير معنادار ندارد. همچنين سطح تحصيلات نيز تأثير مثبت و معنادار بر دو بعد دانشي و احساسي سواد انرژي داشته و بر بعد رفتاري سواد انرژي تأثير معنادار ندارد. بنابراين فرضيه شكاف كارايي انرژي در بين نمونه آماري پژوهش تأييد مي‌شود. سطح درآمد خانوارها نيز تأثير منفي و معنادار بر سواد شناختي انرژي دارد و با افزايش مساحت زيربناي خانه، انجام رفتارهاي انرژي‌اندوز كاهش مي‌يابد.

Energy literacy enhancement and empowerment of citizens to adopt energy-saving behaviors lie among the most effective strategies for reforming energy consumption patterns. The present study aims to investigate the status of energy literacy in the northwest of Iran and model factors affecting it, with an emphasis on economic and financial literacy. To this end, using the survey approach and questionnaire tools, economic and financial literacy index and energy literacy index were measured and then an empirical model of research was fitted with censored econometric models (Tobit estimator). The statistical population of the study consisted of staff and professors of the universities of East Azerbaijan, West Azerbaijan, and Ardabil provinces. After sampling, 500 questionnaires were completed and analyzed. The results showed that financial and economic literacy has a positive and significant effect on two cognitive and emotional dimensions of energy literacy, while carrying insignificant effect on its behavioral dimension. Therefore, the hypothesis of the energy efficiency gap is confirmed among the statistical sample of the study. Households’ income level also influences the energy’s cognitive literacy significantly and negatively, and decreases energy-saving behaviors with increasing area of the house.