بررسي ارتباط عوامل مؤثر بر تغذيه انحصاري با شير مادر در زنان نخست‌زا

Factors Associated with Exclusive Breastfeeding among Primiparous Women

مقدمه: تغذيۀ انحصاري به معني تغذيه شيرخوار فقط با شير مادر و بدون دريافت مايع و مواد غذايي جامد است. امروزه شيردهي انحصاري به عنوان يك راهبرد اساسي در تأمين رشد و بقاي كودك مورد توجه است. هدف مطالعه حاضر تعيين عوامل مؤثر بر تغذيۀ انحصاري با شير مادر در زنان مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر تهران است. روش كار: در اين مطالعه تحليلي، نمونه‌اي از زنان نخست‌زاي واقع در سنين باروري و داراي كودك دو سال تمام تا پنج سال گرفته شد كه در سال‌هاي 1394 و 1395 به مراكز بهداشتي درماني شهر تهران مراجعه كرده بودند. براي اندازه‌گيري سواد سلامت از پرسشنامه¬ي سنجش سطح سواد سلامت جمعيت شهري ايران و به روش مصاحبه‌اي ساختاريافته استفاده شد كه سواد سلامت را با 33 گويه 5 گزينه‌اي مي‌سنجد. داده‌ها با مدل رگرسيون دو حالتي بيزي (Bayesian) و با استفاده از نرم‌افزار OpenBUGS تحليل شدند. يافته‌ها: تغذيۀ انحصاري با شير مادر 5/50 درصد گزارش شد. متغيرهاي سن مادر ( (97/0 ,80/0) :CI ، 87/0=OR) و نمره سواد سلامت ( (01/2 ,16/1) :CI ، 11/1=OR) رابطۀ معني‌دار آماري با تغذيۀ انحصاري با شير مادر داشتند. روش زايمان با تغذيه انحصاري با شير مادر تأثير معني‌داري نداشت. نتيجه گيري: نتايج نشان داد علاوه بر سن مادر، نمره سواد سلامت نقش مهمي در تغذيۀ انحصاري با شير مادر دارد. بنابراين با توجه به اهميت تأثير سواد سلامت مادران در تغذيۀ انحصاري با شير مادر پيشنهاد مي‌شود كه مادران قبل از بارداري توانايي كسب سطح بالاي سواد سلامت مناسب را داشته باشند.

Introduction: Exclusive breastfeeding (EBF) is infant’s breast milk consumption without supplementation of any kind of food or drink. Nowadays, EBF has been considered as a key strategy for ensuring the growth and survival of the child. This study aims to investigate the factors affecting exclusive breastfeeding in primiparous women referring to Tehran health centers. Methods: In this analytical study, the sample consists of primiparous women in reproductive age who referred to Tehran health centers in 2015-2016 having a child aged 2-5 years. Health literacy was measured by Health Literacy for Iranian Adults (HELIA) questionnaire which measures health literacy with 25 items graded on a 5-point scale. The data were analyzed by binary Bayesian regression model and using OpenBUGS software. Results: EBF was reported 50.5%. The variables of maternal age (OR=0.87, CI: (0.80, 0.97)) and health literacy score (OR=1.11, CI: (1.16, 2.01)) had significant relationship with EBF. The method of delivery had no significant effect. Conclusions: Results showed that health literacy score played an important role in exclusive breastfeeding besides maternal age. Therefore, considering the importance of the effect of health literacy on breastfeeding, it is suggested that mothers have the ability to obtain a high score of health literacy before pregnancy time.