تعيين كننده هاي توانمندي دريافت مراقبت سلامت در زنان متاهل در سنين باروري بر اساس تئوري رفتار برنامه ريزي شده

Determinants of Health Care Empowerment among Married Women in Reproductive Age Based On Theory of Planned Behavior

مقدمه: سطح مطلوب توانمندي زنان، موجب قدرت‌بخشي به آنان براي تصميم‌گيري مستقلانه درباره موضوعات اساسي زندگي مي‌گردد. هدف از اين مطالعه، تعيين عوامل موثر در توانمندي‌ دريافت مراقبت‌سلامت بر اساس تئوري‌ رفتار برنامه‌ريزي‌شده، در زنان متاهل در سنين باروري بود. روش كار: در مطالعه مقطعي تحليلي حاضر، 488 نفر از زنان متأهل در سنين باروري مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي‌درماني جنوب تهران در سال 1398، جامعه پژوهش را تشكيل دادند. ابزار گردآوري داده‌ها، يك پرسشنامه سه قسمتي شامل اطلاعات جمعيت‌شناختي، پرسشنامه محقق‌ساخته مبتني‌بر تئوري رفتار برنامه‌ريزي‌شده و پرسشنامه استاندارد توانمندي دريافت مراقبت‌سلامت بود. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي آماري از جمله ميانگين، انحراف معيار و ضريب همبستگي پيرسون تحت نرم‌افزار SPSSنسخه 24 و آناليز مسير با استفاده از شاخص هاي برازش مدل تحت نرم افزارAmos نسخه 22 تحليل‌شد. يافته ها: ميانگين سن شركت كنندگان در پژوهش، 1/7 ± 6/33 سال بود. نگرش (001/0 p< ، 62/0 β=) نسبت به هنجار ذهني (001/0 p< ، 18/0 β=) از قدرت پيشگويي‌كننده بالاتري براي پيش‌بيني قصد رفتار برخوردار بود. بر اساس نتايج تحليل مسير، 30 درصد از واريانس قصد رفتاري و 03/0 حيطه تصميم‌گيري، 02/0 حيطه تعامل و 05/0 واريانس حيطه درجه‌كنترل توسط سازه‌هاي مدل تبيين گرديد. نتايج مطالعه نشان داد سازه نگرش و هنجارذهني بهترين پيش‌گويي كننده قصد رفتار دريافت مراقبت‌سلامت بودند (001/0 p<). نتيجه گيري : نتايج نشـان داد كه بعد كنترل‌ رفتاري درك‌شده، نقشي در تببين رفتار دريافت مراقبت‌سلامت نداشت و قصد رفتاري نقش كمرنگي در تبيين رفتار دريافت مراقبت‌سلامت در زنان متاهل در سنين باروري داشت. اين موضوع نشان مي‌دهد كه توجه به ساير عوامل روانشناختي، اجتماعي و فرهنگي در فرآيند اخذ تصميم براي دريافت مراقبت‌سلامت در زنان متاهل سنين باروي ضروري است.

Introduction: The optimal level of women's capability can empower them to make the decision independently of the main issues of their health. This study aimed to identify the determinants of health care empowerment based on the Theory of Planned Behavior among married women in the reproductive age of southern Tehran. Methods: In this analytical cross-sectional study, 488 married women in reproductive ages which had attended in health care centers in southern Tehran in 2019. Data collecting instruments were three-part questionnaires including demographic information, researcher-made questionnaire based on the Theory of Planned Behavior and Healthcare Empowerment Questionnaires (HCEQ). Data were analyzed using mean, standard deviation, Pearson correlation coefficient and path analysis using fit indices in the SPSS-24 and AMOS-22. Results: The mean age of participants was 33.6 ± 7.1. Subjective norm (P < 0.001 ،β = 0.18) in comparison to attitude (P < 0.001 ،β = 0.62) had greater predictive power for intention behavior. According to the results of path analysis, 30% of the variance of behavioral intention, 0.03 of the variance of decision dimension, 0.02 of the variance of interaction dimension, and 0.05 of the variance of control degree were explained using the model constructs, and the study results revealed that the attitude and subjective norm constructs were the best predictors of health care delivery behavior (P < 0.001). Conclusions: The results show that the perceived behavioral control and behavioral intention are not reliable predictors of health care empowerment among married women in reproductive age. Other psychological, social, and cultural determinants should be investigated to find the main determinants to improve women’s healthcare empowerment.