مقايسه مورفومتريك زنبورعسل نژاد بومي (Apis mellifera meda) و هيبريد كارنيكا (Apis mellifera carnica) در استان همدان

Comparison between natives honey bee (Apis mellifera meda) and Carniolan hybrid races (Apis mellifera carnica) in Hamedan province

زنبورعسل از مهمترين حشرات گرده افشان و توليدكننده است كه ارزش اقتصادي و زيست محيطي بالايي دارد. هيبريد و زيرگونه هاي مختلفي براي اين حشره در نقاط مختلف دنيا با توجه به اقليم معرفي شده است. در ايران نيز نژاد بومي سال ها وجود داشته و با شرايط كشور هماهنگ شده ولي در سال هاي اخير با ورود ملكه هاي غيربومي به كشور، اختلاط نژادي در زنبورعسل ايراني نيز مشاهده گرديده است. در اين پژوهش مقايسه اي بين نژاد بومي و هيبريد كارنيكا با پايه مادري بومي و پايه پدري كارنيكا كه از معروف ترين زيرگونه هاي مورد علاقه زنبورداران ايران و اكثر نقاط دنيا مي باشد، صورت گرفته است. به اين منظور از 5 كلني بومي از زنبورستاني با جمعيت كاملا بومي و 5 كلني هيبريد كارنيكا از مركز تلقيح مصنوعي و پرورش ملكه كارنيكا در استان همدان نمونه برداري شد. جمعا 50 نمونه زنبور بومي و 50 هيبريد كارنيكا در الكل 96 درصد نگهداري شده و از آنها اسلايد تهيه شد. صفات طول و عرض بال جلو و عقب، شاخص كوبيتال، سه زاوبه A4، D7 و G18 در بال جلو و طول خرطوم توسط بينوكولر و دوربين Dino Lite عكس گرفته و با نرم افزار Digimizer مورد ارزيابي قرار گرفت. مقايسه ميانگين داده هاي نژاد بومي و هيبريد كارنيكا اختلاف معني دار بين دو زاويه A4 و G18 و صفات طول خرطوم و عرض بال جلو و عقب را نشان داد (p<0/005). در ساير صفات اختلاف معني داري مشاهده نشد كه علت اين امر را مي توان به هيبريد بودن كارنيكا و غلبه ژن هاي پايه مادري نژاد بومي در آن، زمان نمونه برداري از حيث غالب بودن تعداد زنبوران پرستار در كندو و تغيرات مورفولوژيكي در نژاد بومي اشاره كرد.

Honey bee is one of the most important pollinator and producer insects that have a high economic and environmental value. Different hybrids and subtypes for this insect have been introduced around the world with respect to the climate. One of the races is Apis mellifera meda with some characters. Unfortunately, in the recent years with importing honey bees from foreign countries, this race became impure. In this study we compare somecharactersof native honey bee races with Carniolan hybrid in Hamedan province that is the famous area for queen rearing. For this purpose 3 angels in forewing including A4, D7 and G18, length and width of fore and hind wings and proboscis length were evaluated in 50 individuals from each population (n= 50 for native and n= 50 for hybrid honey bees). Dinocapture and Digimizer software data were used to calculate. The results of the research showed that two angles and widths of fore and hind wing and proboscis length have significant differences but other characters didn't have any difference. These differences in two races may be due to methods of evaluating, differences in gene pools and problems importing queen.