اثربخشي برنامه آموزشي جايگزين پرخاشگري بر رفتارهاي ضد اجتماعي و نشخوار خشم در دختران نوجوان شهر اهواز

The Effectiveness of Aggression Replacement Training Program on Antisocial Behaviors, Anger Rumination of Adolescence Girls in Ahwaz

زمينه و هدف: پرخاشگري يكي از محورهاي اصلي فعاليت­هاي پژوهشي روان‌شناسان و روان‌پزشكان را تشكيل مي­دهد و بخش قابل توجهي از مراجعه‌كنندگان به مراكز روان‌شناسي و روان‌پزشكي، مشكلات پرخاشگري دارند. هدف از اين پژوهش، تعيين اثربخشي برنامه آموزشي جايگزين پرخاشگري بر رفتارهاي ضد اجتماعي (پرخاشگري فيزيكي، پرخاشگري اجتماعي و قانون‌شكني) و نشخوار خشم دختران نوجوان شهر اهواز در سال 1397 بود. مواد و روش‌ها: روش تحقيق حاضر، از نوع طرح آزمايشي پيش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه كنترل و پلاسيبو بود. تعداد 45 دانش‌آموز كه ملاك‌هاي ورود به پژوهش را داشتند به روش نمونه‌گيري مرحله‌اي از بين مناطق چهارگانه آموزش و پرورش شهر اهواز به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفي به 3 گروه آزمايش، پلاسيبو و كنترل تقسيم شدند. ابزارها شامل پرسشنامه رفتار ضد اجتماعي Burt & Donnellan و پرسشنامه نشخوار خشم Sukhodolsky بود. براي تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 18 و آزمون‌هاي آماري تحليل كوواريانس چند متغيري و تك متغيري و همچنين آزمون تعقيبي بنفروني استفاده شد. سطح معني‌داري در اين پژوهش 0/05 بود. يافته‌ها: بين ميانگين گروه­هاي آزمايش، پلاسيبو و كنترل در ابعاد رفتار ضد اجتماعي و نشخوار خشم تفاوت معنادار به­ دست آمد (23/54 F= و 0/01˂P). مقايسه ميانگين‌ها با استفاده از آزمون تعقيبي بنفروني بين دو گروه آزمايش و كنترل نشان داد در همه متغيرهاي وابسته (پرخاشگري فيزيكي، پرخاشگري اجتماعي، قانون‌شكني و نشخوار خشم) تفاوت به نفع گروه آزمايش است. همچنين مقايسه ميانگين‌ها بين دو گروه آزمايش و پلاسيبو نيز حاكي از تفاوت معنادار ميانگين متغيرهاي وابسته به نفع گروه آزمايش بود. بين ميانگين دو گروه كنترل و پلاسيبو تفاوت معناداري مشاهده نشد. نتيجه‌گيري: برنامه آموزش جايگزين پرخاشگري منجر به كاهش رفتارهاي ضد اجتماعي و نشخوار خشم در دختران نوجوان متوسطه دوره دوم با دامنه سني 15 تا 17 سال مي‌شود. بنابراين براي پيشگيري و كاهش رفتارهاي پرخاشگرانه و ضد اجتماعي مي‌توان از اين برنامه در مدارس و مراكز بهره برد.

Background and Objective: Aggression is one of the main focuses of research activities of psychologists and psychiatrists, and a significant proportion of those referring to psychiatric and psychiatric centers have aggression problems. The purpose of this study was to determine the effectiveness of Aggression Replacement Training (ART) program on antisocial behaviors (physical aggression, social aggression and rule breaking) and anger rumination in Ahwaz adolescent girls. Materials and Methods:The research method was a randomized clinical trial design. A sample of 45 students who entered the research were selected through a step-by-step sampling method among the four educational districts of Ahvaz and randomly assigned to three groups of experimental, placebo and control. Tools included Burt & Donnellan's antisocial behavior questionnaire and S Sukhodolsky's rumination questionnaire. Also, for analyzing the data, SPSS 18 was used and the level of significance was 0.05. Results: There was a significant difference between the mean of experimental, placebo and control groups in the dimensions of antisocial behaviors and anger rumination (F=23.54 and P=0.01). Conclusion: Aggression Replacement Training program reduces antisocial behaviors and anger rumination in adolescent girls, so it can be used in schools and centers to prevent and reduce aggressive and anti-social behaviors.