تبيين تقابل ايران و آمريكا در ژئوپليتيك منطقه خزر

The explanation of conflict between the Iran and America in the Caspian geopolitical region

منطقه درياي خزر از نظر ژئوپليتيك انرژي، خطوط انتقال انرژي و امنيت آن از جايگاه بالايي در مناسبات منطقه اي و بين المللي برخوردار است و پس از فروپاشي شوروي و افزايش كشورهاي ساحلي خزر از دو به پنج كشور بر پيچيدگي هاي تعيين رژيم حقوقي درياي خزر نيز افزوده شد. بنابراين كشورهاي منطقه اي و فرامنطقه اي براي كسب منافع سياسي و اقتصادي و بيشينه سازي قدرت خود در نظام بين الملل به رقابت بيشتر در اين منطقه روي آورده اند كه رويارويي ايران و آمريكا از مهم ترين كشمكش هاي اين منطقه مي-باشد. در اين نوشتار تلاش شده است تا با بهره گيري از روش توصيفي ـ تحليلي و بر مبناي رويكردهاي نظري ژئوپليتيك انرژي و رئاليسم تهاجمي به تبيين تقابل ايران و آمريكا در ژئوپليتيك منطقه خزر پرداخته شود. در اين راستا يافته ها حاكي از آن است كه، سياست خارجي و منافع متضاد دو كشور؛ تلاش آمريكا براي حذف موقعيت ژئوپليتيك ايران از جريان انتقال انرژي خزر؛ تأثير آمريكا بر مجادلات تعيين رژيم حقوقي درياي خزر از طريق نظامي و امنيتي شدن اين دريا و تهديد منافع و امنيت ملي ايران؛ از مهم¬ترين دلايل تقابل ايران و آمريكا در منطقه خزر هستند. در نهايت، جمهوري-اسلامي ايران مي تواند با درك صحيح از موقعيت ژئوپليتيك كشور در سياست خارجي و ديپلماسي فعال و هوشمندانه به منافع اساسي خود در رژيم حقوقي درياي خزر دست يابد، به عنوان حلقه ارتباطي توليدكنندگان و مصرف كنندگان انرژي قرار گيرد و علاوه بر توسعه اقتصادي، اقتصاد بين الملل را به امنيت ملي خود گره بزند و تهديدات را به حداقل برساند.

The Caspian Sea region is of high importance regarding energy related geopolitics, energy transporting lines and security within regional and international relation. After the fragmentation of USSR and the increase of number of the Caspian coastal countries from two to five, the issue of determining a legal resolution for the Caspian Sea became more complicated. Thus, the regional and trans-regional countries benefits and maximize their power within the international system in the region among which the encounter between America and Iran is the most salient. In this paper it has been tried to explain this problem in the region employing the analytical – descriptive technique based on theoretical approaches of energy – related geopolitics. In this direction, findings indicate that the conflicting policy of the two countries, America's attempt to eliminate the geopolitical situation of Iran from transportation of energy in the region, the effectiveness of America on debates relative to determining a legal resolution on the Caspian region by resorting to military and security solution and threatening Iran's interests and national security are among the most important reasons for this encounter. Finally the Islamic Republic of Iran can obtain its main interests within the legal resolution for Caspian Sea and find its place as the connecting chain among producers and consumers of energy, by a correct understanding of its geopolitical capabilities within foreign policy and active and smart diplomacy. In fact, it is the best way to achieve the economic development, as well as to tie the international economy to its national security and to minimize the relative threats.