بررسي الگوي محل سكونت مهاجران و ارتباط آن با حاشيه‌نشيني و فقر شهري در كلان‌شهرها نمونة موردي: كلان‌شهر مشهد

Investigating the Pattern of Residence of Immigrants and its Relationship with Slum area and urban poverty in metropolises Case Study: Mashhad Metropolis

مهاجرت، يكي از فرايندهايي است كه همواره بين سكونت‌هاي انساني در هر سطحي وجود داشته است؛ اما اين مقوله در ايران بعد از دهه 1340 شمسي شدت يافته و در دهه‌هاي بعدي به‌دلايل مختلف به‌خصوص عوامل اقتصادي و تغييرات اقليمي شدت بيشتري يافته است؛ مقصد بيشتر اين مهاجران نيز كلان‌شهرهاي كشور بوده‌ است. كلان‌شهر مشهد، يكي از كلان‌شهرهايي است كه همواره جاذب جمعيت مهاجر به‌خصوص از نيمة شرقي كشور بوده است. همچنين، يكي از ابعاد مهاجرت به شهرها، الگوي سكونت مهاجران در شهرهاي مقصد است كه بر نحوة خدمات‌رساني و كيفيت محيط‌هاي شهري و حتي بافت اجتماعي – اقتصادي آن تأثير مي‌گذارد. پژوهش حاضر از نوع تحقيقات كاربردي و ازنظر روش، توصيفي‌تحليلي است كه به دنبال بررسي الگوي سكونت مهاجران در كلان‌شهر مشهد و نيز ارتباط آن با حاشيه‌نشيني و فقر شهري است. نتايج پژوهش نشان داده‌‌اند الگوي سكونت مهاجران در شهر مشهد از نوع خوشه‌اي است و محدودة جنوب غربي (منطقۀ 9، 10 و 11) و نيز شمال شرقي (منطقۀ 3 و تا حدودي منطقۀ 4 و 2)، خوشه‌هاي جاذب مهاجرت در كلان‌شهر مشهد بوده‌اند. همچنين، نتايج نشان داده‌اند محل سكونت مهاجران چندان با حاشيه‌هاي شهر انطباق ندارد و بين فقر شهري و الگوي سكونت مهاجران رابطة معنادار وجود ندارد.

Migration has always been existed between human settlements at every level. But this issue has intensified in Iran after the 1960s and has increased in the following decades for various reasons, especially economic factors and climate change. The destination of these immigrants were often the metropolises of the country. Mashhad is one of the major metropolises that has always been attractive to the immigrant population, especially from the eastern half of the country. One of the dimensions of migration is immigrant’s accommodation pattern in the destination cities which can affect service delivery, quality of urban environments and even socio-economic context of the city. This study as an applied research is trying to investigate immigrant’s accommodation pattern in Mashhad metropolis and also its relation with marginalization and urban poverty using Descriptive Analysis. According to the results, immigrant’s accommodation pattern in Mashhad is clustered and south-west (regions 9, 10 and 11) and also north-east area (region 3, and region 4 and 2 to some extent) have been immigrant absorbent clusters in Mashhad megacity. Also the results indicate that the immigrants’ residential locations doesn’t match perfectly with city’ margins and there is no meaningful relationship between urban poverty and immigrants’ accommodation pattern.