تحرك شغلي بين ‌‌نسلي مردان در ايران از 1375 تا 1395

Intergenerational Occupational Mobility Among Men in Iran During 1996-2016

اين پژوهش به بررسي تغييرهاي تحرك شغلي بين نسلي مردان در ايران از 1375 تا 1395 با استفاده از داده‌هاي سرشماري و طرح نيروي كار مي‌پردازد. روش مورد استفاده براي اندازه‌گيري تحرك شغلي بر مبناي فاصله آلثام بين ماتريس‌‌هاي تغيير وضعيت در سال‌هاي مختلف است. نتايج حاكي از كاهش ملايم تحرك شغلي در بازه 1385-1375، سپس كاهش شديدتر آن در بازه 1390 -1385 است. در 1390 تا 1395 تحرك شغلي تغيير معناداري نداشته ‌است. يكي از عواملي كه مي‌تواند كاهش تحرك اجتماعي را در اين دوره توضيح دهد، تقاضاي اشتغال تقريباً ثابت بخش عمومي است. از 1375 تا 1395، با وجود افزايش 10 ميليوني جمعيت فعال، مشاغل بخش عمومي كمتر از 1 ميليون افزايش يافته است و داده‌ّها نشان مي‌دهند كه افزايش رقابت براي استخدام در اين مشاغل موجب شده ‌است كه شانس استخدام در بخش عمومي براي پسراني كه پدر شاغل در اين بخش دارند، به طور قابل ملاحظه‌اي افزايش يابد. دو پديده ديگري كه با كاهش شديدتر تحرك شغلي بعد از 1385 همبستگي دارند و مي‌توانند آن ‌را توضيح دهند، افزايش تعداد دانشجويان، و پديده مقطعي رشد بدون اشتغال در كشور هستند.

This paper documents the changes in intergenerational occupational mobility among men in Iran for the last two decades. To measure intergenerational mobility, the Altham distance between the job transition matrices has been used for during the period in question. The results suggest that for the period (1996-2011), occupational mobility declined; this downward trend is steeper in 2006-2011, and it has leveled off until 2016. One of the factors that explains this decrease in occupational mobility is the flat supply of public sector jobs. In the period in question, while active population increases by more than 10 million, the public sector jobs rise by less than 1 million, bringing about a higher level of competition for obtaining those jobs. The analysis shows that following this phenomenon, the chance for obtaining public sector job has increased greatly for those whose father had a public sector job. In addition, jobless growth and higher education boom are two potential reasons for the sharper reduction in mobility during 2005-2011.