پديد آورندگان :
شاكري، پيروز سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان كرمان - بخش تحقيقات علوم دامي , دياني، اميد دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم دامي , اسدي كرم، محمد دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم دامي , نجفي نژاد، حميد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان كرمان - بخش تحقيقات زراعي و باغي , آقاشاهي، علي رضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم دامي كشور - بخش تحقيقات تغذيه دام
كليدواژه :
تركيبات شيميايي , توليد گاز , قابليت هضم , كاه كينوآ , كيسه‌هاي نايلوني
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: شبه غله كينوآ (.Chenopodium quinoa willd) گياهي يكساله از خانواده كنوپودياسه بوده كه با توجه به نياز آبي پائين، مقاومت به خشكي و شوري و ارزش غذايي بالاي دانه مورد توجه جهاني قرار گرفته است. با ورود بذر كينوآ به كشور، كاشت آن در حال گسترش است و همزمان با توليد دانه مقادير زيادي از بقاياي زراعي نيز توليد مي‌شود. با توجه به اين‌كه اطلاعات در رابطه با ارزش غذايي و گوارش‌پذيري اين بقايا بسيار محدود است. اين آزمايش با هدف تعيين ارزش غذايي و گوارش‌پذيري بقاياي زراعي دو واريته كينوآ انجام شد.
مواد و روش‌ها: برداشت گياه كامل كينوآ از دو واريته سجاما و سجاما ايرانشهر از يك مزرعه آزمايشي انجام شد. پس از خشك شدن گياه در سايه، دانه‌ها جدا شدند و از بقاياي زراعي جهت تعيين تركيبات شيميايي، تخميرپذيري، تجزيه‌پذيري شكمبه‌اي و تعيين ميزان ناپديدشدن شكمبه‌اي و پس از شكمبه‌اي استفاده شد.
يافته‌ها: غلظت تركيبات شيميايي شامل پروتئين خام، عصاره اتري، كربوهيدرات‌هاي غير فيبري، خاكستر خام، الياف نامحلول در شوينده خنثي و اسيدي بين دو واريته كينوآ اختلاف معني‌داري نداشتند، و ميانگين اين تركيبات در دو ورايته مورد بررسي به ترتيب .11/13، 68/1، 74/22، 68/13،.80/48 و 69/32 درصد بود. توليد گاز پس از 24 ساعت، پتانسيل توليد گاز (b)، نرخ توليد گاز (c)، غلظت اسيدهاي چرب زنجير كوتاه و انرژي قابل سوخت‌وساز در بقاياي زراعي دو واريته كينوآ برابر و مشابه با يك نمونه علوفه يونجه مورد آزمايش بود. در واريته سجاما نسبت به واريته سجاما ايرانشهر ميزان ناپديد شدن ماده خشك در شكمبه (60/51 در برابر 76/57 درصد) و در كل دستگاه گوارش (80/54 در برابر 57/60 درصد)، به‌طور معني‌داري كمتر (01/0P<) بودند، اما ميزان ناپديدشدن پس از شكمبه‌اي ماده خشك در هر دو واريته برابر بود. همچنين غلظت ماده خشك با سرعت تجزيه بالا (بخش a)، غلظت ماده خشك با سرعت تجزيه كند (بخش b) و همچنين ثابت نرخ تجزيه (c) در واريته سجاما در مقايسه با واريته سجاما ايرانشهر كمتر (01/0P<) بود.
نتيجه‌گيري: غلظت پروتئين خام در بقاياي زراعي دو واريته كينوآي مورد مطالعه حدود 13 درصد و به‌طور قابل ملاحظه‌اي از پروتئين خام در كاه غلات و يا ساير بقاياي كشاورزي بيشتر بود. از سوي ديگر ضرائب تجزيه‌پذيري مناسب و ميزان ناپديد شدن 55 تا 60 درصدي ماده خشك اين بقايا در دستگاه گوارش، نشان مي‌دهد كه بقاياي زراعي كينوآ مي‌تواند به‌صورت مخلوط با ساير علوفه‌ها در تغذيه دستي و يا حتي به تنهايي به‌صورت استفاده از پس‌چر مزرعه كينوآ خوراك مناسبي براي نشخواركنندگان باشد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Quinoa (Chenopodium quinoa willd.) is an annual plant considered as pseudocereals and belongs to the family Chenopodiaceae. Quinoa has excellent properties as low water requirement for growth, resistant to drought and salinity and nutritional good quality, which are the reason for the great interest. With increasing import of Quinoa seeds to IRAN, its planting is under development and soon will be produced a large amount of Quinoa crop residues. There is very limit information about nutritive value and digestibility of Quinoa crop residues. The objective of this study was to determine nutritive value and digestibility in two genotypes of Quinoa crop residues.
Materials and methods: Complete Quinoa plant from two genotypes of Sjama and Sjama Iranshahr were harvested from an experimental farm. The plants were dried in the shade and then the seeds were separated. The sample of two genotypes of Quinoa crop residues were used for determine of chemical composition, fermentation, ruminal degradability, ruminal and post-ruminal dry matter (DM) disappearance.
Results: There is no different in concentration of chemical composition including crude protein (CP), ether extract, non fiber carbohydrate, crude ash, neutral detergent fiber and acid detergent fiber between two genotypes of Quinoa crop residues. The averages of these chemical compositions in two genotypes of Quinoa were 13.11, 1.68, 22.74, 13.68, 48.80 and 32.69 % respectively. The gas production after 24h, potential of gas production (b), rate of gas production (c), metabolisable energy and short chain fatty acid were not different across two genotypes of Quinoa and were similar to values in alfalfa hay. The amounts of ruminal DM disappearance (51.60 vs. 57.76 %) and total tract DM disappearance (54.80 vs. 60.57 %) were lower (p<0.01) for Sjama genotype than Sjama Iranshahr genotype, while the post-ruminal DM disappearance was similar in both genotypes. Furthermore, rapidly degradable DM fraction (a), slowly degradable DM fraction (b) and rate constant of degradation of the b fraction (c) were lower (p<0.05) for Sjama genotype than Sjama Iranshahr genotype. Conclusion: The concentration of CP in two genotypes of Quinoa crop residues were determined about 13%, which is higher than cereal straw and other residues of agriculture crops. On the other hand, coefficients of DM degradability were suitable and the values of total tract DM disappearance were about 55-60%. In general, these findings indicated that Quinoa crop residues can be used as a new feedstuff that provide nutritive requirement of ruminants.
