بررسي قابليت‌هاي هوش هيجاني در قصۀ سمك عيّار

داستان سمك عيّار از جمله شاهكارهاي داستان‌‌هاي عاميانه در ادبيات ايران است. قهرمان داستان عيّاري است به نام سمك كه با استفاده از شگردهاي گوناگون و همچنين با بهره‌گيري از روش‌هاي روان‌شناسي، به‌خصوص نظريۀ هوش هيجاني، هدف‌هايش را محقق مي‌سازد. در اين مقاله هدف، بررسي عملكرد و رفتار سمك و يارانش از منظر هوش هيجاني از ديدگاه بار- اون (bar-on) است. اين پژوهش مي‌كوشد با روش تحقيق تحليل محتواي توصيفي به‌صورت كمي و كيفي با استفاده از آمار توصيفي، مؤلفه‌هاي هوش هيجاني را در اين داستان مورد تحليل قرار دهد. در روش تحليل محتوا از نوع توصيفي، واحد تحليل، عبارات و جملاتي است كه عملكرد و رفتار قهرمانان داستان را بيان مي‌كند. نتايج پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه در اين داستان، مؤلفه‌هاي روابط بين فردي، واقعيت‌سنجي، خودآگاهي، قاطعيت، حل مسئله، مسئوليت‌پذيري، كنترل فشار، خرسندي، همدلي، خودشكوفايي، حرمت نفس، خوش‌بيني، كنترل تكانه و استقلال از لحاظ به‌كارگيري، به ترتيب آماري قرار گرفته‌اند؛ به‌خصوص شش مؤلفۀ اول كه بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. از لحاظ توجه به مقياس‌هاي كلي، به‌ترتيب حوزۀ برون‌فردي، سازگاري، درون‌فردي، كنترل استرس و خلق كلي مطرح شده است. دو حوزۀ برون‌فردي و سازگاري از لحاظ فراواني، فاصلۀ بسيار زيادي با حوزه‌هاي ديگر دارد. به‌كارگيري و طرح كاربردهاي اجتماعي، مديريتي و سازماني اين مؤلفه‌ها، جهت ارتقاي سطح علمي و عملكردي در اغلب آموزش‌ها و رشته‌هاي مختلف تعليمي از دورۀ ابتدايي تا سطوح آموزش عالي امكان‌پذير و قابل دستيابي است. تهيۀ كتب، فيلم‌ها و كارگاه‌هاي آموزشي و نشر و گسترش آن‌ها در بين آحاد جامعه و تطابق آن با شرايط مختلف اجتماعي حاكم بر جامعه، بسيار حائز اهميت و مورد نياز است.