نيما، رقم جديد كلزاي زمستانه براي كشت در مناطق سرد و معتدل سرد ايران

Nima, New Winter Oilseed Rape Variety for Cultivation in the Cold and Moderately Cold Regions of Iran

رقم كلزاي نيما حاصل انتخاب و خالص سازي تك بوته‌ها در نسل‌هاي در حال تفكيك مربوط به تلاقي اوكاپي (Okapi) با مودنا (Modena) مي‌باشد. تك بوته‌هاي انتخابي از نسل F2 و نسل‌هاي درحال تفرق آن طي پنج سال متوالي كشت و لاين‌هاي خالص تاحصول نسل F6 از بين آنها گزينش شدند. در سال 1387 لاين‌هاي خالص حاصل از تلاقي فوق درهمدان بصورت آزمايش مقدماتي مقايسه عملكرد دانه بررسي شدند و نتايج اين بررسي نشان داد كه عملكرد لاين SW102 (رقم نيما) نسبت به رقم شاهد اوكاپي %7 بيشتر بود. بررسي سازگاري لاين‌هاي منتخب دركرج، خسروشاه تبريز، اسلام‌آباد غرب، اراك و همدان طي سال‌هاي زراعي 89-1388 و90-1389 نشان داد كه لاين SW102 نسبت به رقم شاهد اوكاپي بيش از %18 برتري عملكرد داشته و از نظر شاخص‌هاي ضريب تغييرات محيطي و ميانگين و واريانس رتبه از پايداري عملكرد بالايي نيز برخوردار بود. ارزيابي‌هاي بيماري هاي رقم جديد نيز حاكي از تحمل نسبي اين لاين در مقابل بيماري پوسيدگي سفيد ساقه و بيماري ساق سياه بود. نتايج به دست آمده از پروژه تحقيقي - تطبيقي اجرا شده در فامنين همدان در سال 1391 نشان داد كه لاين SW102 با 4983 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه را توليد كرد. نتايج پروژه تحقيقي - ترويجي در سال 95-1394 در استان اصفهان نشان داد كه كاهش عملكرد لاين SW102 و شاهد اوكاپي در شرايط تنش خشكي نسبت به شرايط آبياري نرمال به ترتيب 13/4 و 23/6 درصد بود. بنابراين با توجه به ويژگي‌هاي مطلوب لاين SW102 مانند عملكرد دانه و روغن بالا، سازگاري خوب، تحمل نسبي به تنش خشكي آخر فصل و بيماري اسكلروتينيايي ساقه در قياس با رقم شاهد اوكاپي، اين لاين در سال 1395 بنام نيما نامگذاري و براي كشت در مناطق سرد و معتدل سردكشور توصيه شد.

Nima variety, is resulted from the selection and purification of single plants in segregating generations derived from the cross Okapi´Modena. Single plants in F2 and their segregating generations were cultivated for five consecutive years until pure-lines were obtained in F6 generation. Selected pure lines were evaluated in a preliminary yield trial conducted in Hamedan in 2008-09. The result showed that seed yield of line SW102 (Nima) was 7% higher than Okapi (check cultivar). The study of selected lines in Karaj, Hamedan, Arak, Khosroshah near Tabriz and Islamabad-e-Gharb during 2009 and 2010 showed that seed yield of line SW102 (Nima) was 18% higher than Okapi. Based on stability parameters of environmental coefficient of variation and mean and variance of ranks for grain yield, SW102 had a good yield stability across different environments in all experinments. Evaluation of resistance to common oilseed rape diseases in Iran indicated relative resistance of SW102 to blackleg and sclerotinia diseases. Results of on- farm trials in Hamedan in 2012 showed that SW102 with grain yield of 4983 kgha-1 produced the highest seed yield. Results of on- farm trials in Isfahan showed that grain yield of SW102 and Okapi under drought stress decreased 13.4 and 23.6%, respectively, compared to normal irrigation. Based on desirable characteristics of line SW102 such as high grain and oil yield, good adaptability, relative tolerance to terminal drought stress and resistance to blackleg and sclerotinia stem rot compared to Okapi (check), this line was released as Nima and is recommended for cultivation in cold and moderately cold regions of Iran.