عوامل خطر اختلال خواب در سالمندان: مطالعه مقطعي مبتني بر جمعيت

Risk Factors of Sleep Disorders in Elderly: A Population- Based Case-Control Study

مقدمه و اهداف: اختلال خواب به معناي اختلال در كيفيت، زمان و ميزان خواب است، به گونه‌اي كه در طول روز باعث كاهش عملكرد و ناراحتي در فرد مي‌شود. با توجه به اهميت خواب در سلامت و كيفيت زندگي و احتمال بروز اختلال‌هاي ناشي از آن در سالمندان، اين مطالعه با هدف بررسي اختلال خواب و عوامل مؤثر برآن در سالمندان ساكن در جمعيت زير پوشش دانشگاه علوم پزشكي مشهد انجام شد. روش كار: اين مطالعه، يكي از بزرگ‌ترين مطالعه‌هاي مقطعي مبتني بر جمعيت در سالمندان زير پوشش دانشگاه علوم پزشكي مشهد در سال 1396 طراحي شده است. در اين مطالعه در مجموع 8496 سالمند 90-60 ساله با اختلال خواب (به عنوان «عارضه دارد») با 35041 نفر بدون اختلال خواب به عنوان «عارضه ندارد» مقايسه شدند. اطلاعات از سامانه پرونده الكترونيك سلامت سينا (®SinaEHR) استخراج شد. براي تحليل داده‌ها از نرم افزار Stata نسخه 14 و از روش آماري رگرسيون لجستيك باينري تك متغيره و چند متغيره استفاده شد. يافته‌ها: در اين مطالعه بين متغيرهاي جنس مرد با نسبت شانس 58/0 (فاصله اطمينان 95 درصد: 61/0- 55/0)، تأهل 88/0 (فاصله اطمينان 95 درصد: 93/0- 83/0)، اضافه وزن و كمبود وزن در مقايسه با وزن نرمال به ترتيب 27/1 (فاصله اطمينان 95 درصد: 34/1- 21/1) و 20/1 (فاصله اطمينان 95 درصد: 38/1- 04/1)، مصرف دخانيات 22/2 (فاصله اطمينان 95 درصد: 40/2- 05/2)، فشار خون بالا 44/1 (فاصله اطمينان 95 درصد: 52/1- 37/1)، ديابت 49/1 (فاصله اطمينان 95 درصد: 58/1- 40/1) و افسردگي 05/3 (فاصله اطمينان 95 درصد: 38/3- 74/2) با اختلال خواب رابطه آماري معني‌داري مشاهده شد. نتيجه‌گيري: در اين مطالعه متغيرهاي جنس، وضع تأهل، شاخص توده بدني، مصرف دخانيات، پرفشاري خون، ديابت و افسردگي از تعيين‌كننده‌هاي اصلي اختلال خواب بودند ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎيﯽ آن‌ها و اﻧﺠﺎم ﻣﺪاﺧله‌هاي ﻣﻨﺎﺳﺐ براي ﺑﻬﺒﻮد ﺧﻮاب ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ.

Background and Objectives: Sleep disorders include problems involving the quality, timing and amount of sleep, which cause decreased functioning and discomfort during the daytime. Considering the importance of sleep in health and quality of life and the probability of the related disorders in the elderly, this study was conducted to investigate sleep disorders and their risk factors in an elderly population covered by Mashhad University of Medical Sciences. Methods: We conducted one of the largest population-based cross-sectional studies in an elderly population covered by Mashhad University of Medical Sciences in 2016. In this study, a total 8496 elderly people aged 60-90 years old with sleep disorders were compared with 35041 elderly subjects without complaints. Data were extracted from the Sina Electronic Health Record System. Bivariate and multivariate logistic regression analysis were carried out using the STATA ® version 14 to determine associations between independent variables and sleep disorders. Results: In multivariate analysis, male gender (AOR=0.58; 95% CI: 0.55-0.61), being married (AOR=0.88; 95% CI: 0.83-0.93), overweight and lightweight compared to normal weight (AOR=1.27; 95% CI: 1.21-1.34 and AOR=1.20; 95% CI: 1.04-1.38, respectively), smoking (AOR=2.22; 95% C.I: 2.05-2.40), high blood pressure (AOR=1.44; 95% C.I: 1.37-1.52), diabetes (AOR= 1.49; 95% C.I: 1.40-1.58) and depression (AOR=3.05; 95% C.I: 2.74-3.38) variable remained in the final model after adjusting for confounders. Conclusion: In this study, gender, marital status, body mass index, smoking, blood pressure, diabetes and depression were the main determinants of sleep disorders. It is necessary to identify the risk factors and perform appropriate interventions to improve the sleep.